(ترجمه)

پرسش:

السلام علیکم ورحمت الله وبرکاته!

آیا نسبت دادن قوم برای سیدنا عیسی علیه السلام درست است، درحالی‌که وی پدر نداشت؟ چنانچه این مطلب در صفحۀ 138 در کتاب "نقض الفکری الغربی" ذکر شده است. الله سبحانه وتعالی شما را جزای خیر داده و به یاری‌اش نصرت تان دهد! انیس طرده از فلسطین.

پاسخ:

وعلیکم السلام و رحمت الله و برکاته!

مسأله‌ای که شما از آن سوال نمودید، مطلبی است که در صفحۀ 138 کتاب "نقض الفکرالغربی" چنین ذکر شده است: «الله سبحانه وتعالی کیفیت رابطه‌اش با مخلوق را تعیین و واضح نموده، به همین دلیل رسولان را به سوی بشر فرستاده که از جملۀ این رسولان موسی علیه السلام به سوی قومش فرستاده شده. عیسی علیه السلام به سوی قومش و محمد صلی الله علیه وسلم به سوی همه‌ای مردم.» ختم.

شما سوال نمودید و گفتید در حالی‌که عیسی علیه السلام پدر نداشت، آیا نسبت دادن قوم برای عیسی علیه السلام درست است؟ اشارۀ شما از این سوال به آنچه می‌باشد که در کتاب "نقض الفکری الغربی الرأسمالی" که گفته شده «عیسی علیه السلام به سوی قومش فرستاده شده.» طوری معلوم می‌شود که به نظر شما آنچه در این کتاب ذکر شده غیر صحیح و نامناسب است.

برای دریافت جواب سوال تان، لازم است که به منابع ذیل مراجعه کنیم:

1- از لحاظ لغوی:

- در لسان العرب{12-496) آمده است: «...هدف از قوم جماعتی از مردان و زنان است و به قول بعضی، قوم جماعتی است که تنها به مردان اطلاق شده نه بر زنان... هدف از قوم شخص، پیروان و خویشاوندان وی است...» ختم.

- قاموس المحیط{3-275}: «قوم، جماعتی از مردان و زنان و یا تنها، جماعتی از مردان هستند و یا این‌که زنان در قوم در تبعیت از مردان قرار دارند. ...»

- الصحاح{ص-264}: «قوم؛ هدف از قوم مردان هستند نه زنان و برای این، لفظ مفرد و یا واحدی نمی‌باشد... الله سبحانه وتعالی فرموده است: ﴿لا يَسْخَرْ قومٌ من قوم﴾؛ یک قوم، قوم دیگری‌را مسخره نکند. سپس فرموده است: ﴿ولا نِساءٌ من نِساءٍ﴾؛ و نه زنان، زنان دیگری‌را مسخره کند. و در بسا موارد است که با خطاب مردان، زنان از باب تبعیت شامل می‌شود؛ زیرا قوم هر نبی شامل مردان و زنان هستند... و اقام الشیء به معنی آن را ادامه داد و از همین باب است: ﴿ويقيمون الصلاَة﴾؛ و آنان نماز را بر پا می‌دارند.

لذا قوم در لغت به معنی جماعت مردان غیر از زنان و یا پیروان مرد و یا بسته‌گان و خانوادۀ مرد است. شکی نیست که عیسی علیه السلام به سوی جماعتی از مردم یعنی بنی اسرائیل فرستاده شده که شامل مردان و زنان است. نسبت قوم به سوی عیسی علیه السلام که "قومه" گفته، مستلزم این نیست که باید عیسی علیه السلام به صورت حتمی از بنی اسرائیل پدر داشته باشد. بناءً برای نسبت قوم به سوی شخص، ضرورت به این ندارد که حتماً باید شخص از آن قوم نسب داشته باشد؛ بلکه برای صحت این نسبت، کافی است که شخص به عنوان رسول برای قوم فرستاده شده و آن قوم از جماعت و گروهی باشد که رسول به سوی شان فرستاده شده است.

بناءً قوم به معنی وابسته‌گان و خانوادۀ شخص است که این یکی از معانی کلمۀ "قوم" است، ولی قوم به معنی جماعت و هم‌چنان به معنی طرف‌داران و پیروان نیز می‌آید که استعمال این نسبت برای شخص، مستلزم قرابت نسبی نیست.

2- نصوص شرعی در مورد قوم: بدون شک کلمۀ قوم و نسبت قوم برای عیسی علیه السلام در نصوص شرعی به صورت واضح ذکر شده است: چنانچه الله سبحانه وتعالی فرموده است:

﴿وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ رَسُولٍ إِلَّا بِلِسَانِ قَوْمِهِ لِيُبَيِّنَ لَهُمْ﴾ [ابراهیم: 5]

ترجمه: و ما هیچ رسولی را نفرستاده‌ایم، مگر این‌که به زبان قوم خودش(متکلم بوده) تا برای آنان(احکام الهی)را روشن سازد.

شکی نیست که عیسی علیه السلام به سوی قومش فرستاده شده که همانا بنی اسرائیل است. الله سبحانه وتعالی فرموده است:

﴿وَإِذْ قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ إِنِّي رَسُولُ اللهِ إِلَيْكُمْ﴾ [صف: 6 ]

ترجمه: و آنگاه که عیسی فرزند مریم گفت: ای بنی اسرائیل من فرستادۀ الله به سوی شما هستم.

پس قوم عیسی علیه السلام به مقتضای این دو آیۀ مبارکه، قوم بنی اسرائیل است.

- بخاری در صحیح خود از جابر ابن عبدالله روایت نموده که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرموده است:

«أُعْطِيتُ خَمْساً لَمْ يُعْطَهُنَّ أَحَدٌ قَبْلِي نُصِرْتُ بِالرُّعْبِ مَسِيرَةَ شَهْرٍ وَجُعِلَتْ لِي الْأَرْضُ مَسْجِداً وَطَهُوراً فَأَيُّمَا رَجُلٍ مِنْ أُمَّتِي أَدْرَكَتْهُ الصَّلَاةُ فَلْيُصَلِّ وَأُحِلَّتْ لِي الْمَغَانِمُ وَلَمْ تَحِلَّ لِأَحَدٍ قَبْلِي وَأُعْطِيتُ الشَّفَاعَةَ وَكَانَ النَّبِيُّ يُبْعَثُ إِلَى قَوْمِهِ خَاصَّةً وَبُعِثْتُ إِلَى النَّاسِ عَامَّةً»

ترجمه: من پنج چیز داده شدم که برای هیچ یکی از پیامبران قبل از من داده نشده بود. من به وسیله‌ رعب یعنی ترس از مسیر یک ماه راه نصرت داده شدم. زمین برایم مسجد و پاکیزه قرار گرفته است. لذا هر شخصی‌که در هرجا نماز را دریافت، نماز را اداء کند. هم‌چنان غنیمت‌ها برای من حلال گردیده، درحالی‌که برای پیامبران قبل از من حلال نگردیده بود. هم‌چنان برای من شفاعت داده شده است. به همین ترتیب هر پیامبر قبل از من تنها و مخصوص برای قوم خودش فرستاده شده؛ اما من برای تمام بشریت فرستاده شدم.

لذا این قول او صلی الله علیه وسلم: «كَانَ النَّبِيُّ يُبْعَثُ إِلَى قَوْمِهِ خَاصَّةً وَبُعِثْتُ إِلَى النَّاسِ عَامَّةً» شامل همۀ اقوام شده و شکی نیست که عیسی علیه السلام به سوی قومش فرستاده شده است. بناءً پیروان حضرت عیسی علیه السلام به مقتضای این حدیث مبارک قوم عیسی علیه السلام است.

- از عربان بن ساریه سلمی روایت است که گفت: شنیدم که رسول الله صلی الله علیه وسلم می‌فرمودند:

«إنِّي عَبْدُ اللَّهِ فِي أُمِّ الْكِتَابِ لَخَاتَمُ النَّبِيِّينَ وَإِنَّ آدَمَ لَمُنْجَدِلٌ فِي طِينَتِهِ وَسَأُنَبِّئُكُمْ بِتَأْوِيلِ ذَلِكَ دَعْوَةِ أَبِي إِبْرَاهِيمَ وَبِشَارَةِ عِيسَى قَوْمَهُ وَرُؤْيَا أُمِّي الَّتِي رَأَتْ أَنَّهُ خَرَجَ مِنْهَا نُورٌ أَضَاءَتْ لَهُ قُصُورُ الشَّامِ» (احمد در مسند خود و حاکم در مستدرک خود این حدیث را روایت نمودند) و گفته که این حدیث صحیح الاسناد است.

ترجمه: من در ام الکتاب"لوح محفوظ" عبدالله و خاتم الانبیاء قرار گرفتم که آدم علیه السلام در گِل خود افتاده بود. من تأویل این مسأله و دعای پدرم ابراهیم در حقم و بشارت عیسی علیه السلام را برای قومش و خواب مادرم را برای شما بیان می‌کنم؛ آن‌جا که در خواب دیده بود که از وجودش نوری بیرون شده که توسط آن قصرهای شام روشن شده است.

طوری‌که دیده می‌شود رسول الله صلی الله علیه وسلم در این حدیث قوم عیسی علیه السلام را صراحتاً ذکر نموده و آنان‌را به عیسی علیه السلام نسبت داده است؛ چنانچه گفته است: «وَبِشَارَةِ عِيسَى قَوْمَهُ؛ و بشارت عیسی برای قومش» که در حقیقت این اشاره به این قول اوتعالی است:

﴿وَإِذْ قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ يَابَنِي إِسْرَائِيلَ إِنِّي رَسُولُ اللهِ إِلَيْكُمْ مُصَدِّقاً لِمَا بَيْنَ يَدَيَّ مِنَ التَّوْرَاةِ وَمُبَشِّراً بِرَسُولٍ يَأْتِي مِنْ بَعْدِي اسْمُهُ أَحْمَدُ فَلَمَّا جَاءَهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ قَالُوا هَذَا سِحْرٌ مُبِينٌ﴾ [صف: 6]

ترجمه: و آنگاه که عیسی فرزند مریم گفت: ای بنی اسرائیل، من فرستادۀ الله به سوی شما هستم، تصدیق کنندۀ تورات پیش از خود و بشارت دهندۀ رسولی‌که بعد از من خواهد آمد که نامش أحمد است، پس همین که (محمدصلی الله علیه وسلم) نشانه‌های روشنی برای آن‌ها آورد، گفتند این جادوئی است آشکار.

در کتاب دلائل النبوت تألیف بیهقی{5-17} از حاتم بن ابی بلتعة روایت شده که گفته است: «رسول الله صلی الله علیه وسلم مرا به طرف مقوقس، پادشاه اسکندریه فرستاد و گفت: من با نامۀ رسول الله صلی الله علیه وسلم با پادشاه اسکندریه ملاقات کردم. او مرا در نزد خود خواست و در نزد آن ماندم؛ سپس در حالی به دنبالم فرستاد که فرماندهان خود را جمع کرده بود و گفت: «من سخنی برایت می‌گویم، می‌خواهم سخنم را درست دقت کنی و حرفم را بدانی! گفتم بفرمائید. سپس گفت: از رفیق خود برایم خبر بده که آیا رسول نیست؟ گفتم بلی، او رسول الله است. گفت: پس چرا در حق قوم خود نفرین نکرده؛ در حالی‌که قومش آن را از شهرش به شهر دیگری اخراج کرده اند؟ ابو بلتعه گفت: من در جوابش گفتم: آیا بر این گواه نیستی که عیسی علیه السلام رسول الله بود؟ پس وقتی قومش آن را گرفتند و می‌خواستند که بر او غالب شده و آن را از بین ببرند، چرا در آن وقت دعا نکرد که الله سبحانه وتعالی آنان‌را هلاک سازد؟ تا این‌که الله سبحانه وتعالی آن را به آسمان دنیا بلند برد. گفت تو مرد حکیمی هستی و از نزد حکیمی آمدی.»

ابن حاطب بن ابی بلتعه فرستادۀ رسول الله صلی الله علیه وسلم بود که در جریان استدلالش با مقوقس می‌گوید: «فما له حيث أخذه قومه فأرادوا أن يغلبوه ألا يكون دعا عليهم بأن يهلكهم الله عز وجل؛ یعنی وقتی‌که قومش آن را گرفت و اراده کردند که مغلوبش بسازند(و از بین ببرند)، چرا نفرین نکرد تا الله سبحانه وتعالی آنان را هلاک کند؟

3- بنا به مطالب فوق، هیچ مانعی از نسبت دادن قوم بنی اسرائیل نسبت به عیسی علیه السلام در این گفتۀ ما "وعيسى عليه السلام إلى قومه" وجود ندارد؛ زیرا بنی اسرائیل پیروان عیسی علیه السلام بوده که عیسی علیه السلام به سوی شان فرستاده شده است و از این‌که پدر نداشت هیچ مانعی در استعمال این اصطلاح به وجود نمی‌آید، چنانچه در بالا در بخش بیان لغوی واضح نمودیم.

هم‌چنان قرآن کریم اشاره به این دارد که برای عیسی علیه السلام قومی می‌باشد:

﴿وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ رَسُولٍ إِلَّا بِلِسَانِ قَوْمِهِ لِيُبَيِّنَ لَهُمْ﴾ [صف: 6]

ترجمه: و ما هیچ رسولی را جز به زبان قومش نفرستادیم تا(پیام الله را) به روشنی برای آنان بیان کند.

هم‌چنان رسول الله صلی الله علیه وسلم چیزی می‌گوید که قول شان مستلزم اثبات قوم برای عیسی علیه السلام است:

«كَانَ النَّبِيُّ يُبْعَثُ إِلَى قَوْمِهِ خَاصَّةً وَبُعِثْتُ إِلَى النَّاسِ عَامَّةً»

ترجمه: رسولان به سوی قوم‌شان فرستاده می‌شدند؛ اما من به سوی همۀ مردم فرستاده شدم.

و حتی آن‌حضرت صلی الله علیه وسلم صراحتاً قوم را به عیسی علیه السلام نسبت داده است: «وَبِشَارَةِ عِيسَى قَوْمَهُ؛ و بشارت عیسی برای قومش!»

هم‌چنان فرستاده و یا سفیر رسول الله صلی الله علیه وسلم با استدلال خود با مقوقس می‌گوید: "فما له حيث أخذه قومه"

4- بناءً آنچه در کتاب"نقض الفکرالغربی الرأسمالی" که گفته شده (وعيسى عليه السلام إلى قومه) کلام صحیح و درست است.

امیدوارم که مسأله واضح شده باشد.

برادرتان عطاء ابن خلیل ابوالرشته

13ذوالقعده1444هـ.ق.

2 جون 2023م.

مترجم: مصطفی اسلام

(ترجمه)

پرسش:

متخصصین طیاره‌ها/جنگنده‌های بدون سرنشین ایالات متحده به این باور اند که «دو فروند طیارۀ بدون سرنشینی که روز چهارشنبه گذشته بر فراز کرملین سقوط داده شد، از بسیاری از منظومه‌های دفاعی داخل مسکو و اطراف آن فرار نموده و خود را بر فراز کرملین رسانیده بودند و این بیان‌گر آن است که طیاره‌های مذکور از داخل خود روسیه پرواز کرده بودند.» (منبع: الجزیره به نقل از رویترز 6 می 2023م) این حمله توسط طیاره‌های بدون سرنشین، شب 3 می 2023م بالای قصر کرملین در قلب مسکو صورت گرفت. سکرتر کمیتۀ امور خارجی پارلمان اوکراین گفت: «این حمله به قصر کرملین توسط خود مسکو طراحی گردیده است.» (منبع: الجزیره 3 می 2023م)

پرسش این است که آیا این حمله چنان‌که روسیه ادعا می‌کند از خارج "اوکراین" طراحی گردیده؟ و یا چنان‌که متخصصان امریکایی و اوکراین ادعا می‌کنند، از داخل "مسکو" صورت گرفته؟ به عبارت دیگر؛ پسِ از این اظهار نظرهای ضد و نقیض و پشت این حمله چه کسی قرار دارد؟

پاسخ:

بلی، ریاست‌جمهوری روسیه اعلام نمود؛ حمله‌یی را که با دو طیارۀ بدون سرنشین بر فراز قصر کرملین صورت گرفته بود، خنثی نموده است. حمله مذکور در این اعلام، "تروریستی" خوانده شده است. اوکراین فوراً اعلام نمود که هیچ دخالتی در این حمله نداشته و مسکو را متهم نمود که می‌خواهد این اتفاق را در رسانه‌ها به این هدف برجسته نماید که نزاع موجود را احتمالاً افزایش دهد. قصر کرملین اعلام نمود که به ولادیمیرپوتین، رئیس‌جمهور روسیه هیچ آسیبی نرسیده است. برای درک جزئیات این حمله، ناچار مسائل زیر را بررسی نمود:

اول: اینک که بیش‌تر از یک سال از آغاز جنگ روسیه در اوکراین، که در ماه فبروری سال 2022م آغاز گردید، می‌گذرد، جبهه‌های جنگ دچار رکود نسبی گردیده؛ طوری‌که به استثنای تداوم جنگ در شهر باخموت، که از هشت ماه به این طرف هم‌چنان ادامه دارد و نیز بعضی حملات موشکی روسیه به داخل خاک اوکراین، سایر جبهه‌ها تقریباً خاموش است و این خاموشی دو سبب دارد؛ اول طبیعی، که همانا زمستان است و دوم کمبود در ذخایر مهمات دو طرف. از طرف دیگر، پیوسته از حملۀ احتمالی اوکراین سخن بر سر زبان‌هاست. بناءً حمله به قصر کرملین به معنای پایان رکود و خاموشی جبهات جنگ می‌باشد و به گمان اغلب تنش‌ها به زودی بالا گیرد.

دوم: غرب به رهبری امریکا و از طریق کمک‌های پیوسته و تدریجی به اوکراین توانست روسیه را تضعیف نماید؛ چنان‌چه رئیس گروه واگنر روسیه، که طرف اصلی جنگ در شهر باخموت علیه اوکراین می‌باشد، همواره از کمبود ذخایر مهمات صحبت می‌کند؛ حتی طرف‌هایی را در داخل سازمان نظامی روسیه متهم می‌کند که عمداً ذخایر کم‌تری در اختیار آنان قرار می‌دهند؛ مخصوصاً با توجه به این‌که سایر جبهات جنگ در جریان فصل زمستان تقریباً متوقف بود. هم‌چنین دیده می‌شود که حملات روسیه به داخل اوکراین شکل موج را به خود گرفته، به این معنا که ممکن است روسیه موشک و طیاره‌های کافی در اختیار نداشته باشد تا جبهات را به گونۀ پیوسته به پیش ببرد؛ انگار مهماتی را که در جریان یک ماه تولید می‌کند، به یک‌باره‌گی به داخل اوکراین پرتاب می‌کند و این تعبیر دیگری از وضعیت ضعف روسیه در این جنگ ‌می‌باشد. به علاوۀ این‌که روسیه به دلیل تحریم‌های غرب، قطعات حساس صنعت نظامی را کم دارد؛ اگرچه در مورد کمبود ذخایر مهمات در غرب نیز سخن‌هایی در رسانه‌ها وجود دارد، حتی اگر این ادعا درست هم باشد، بازهم روشن است که صنعت نظامی غرب در این خصوص نسبت به صنعت نظامی روسیه دست بالا دارد.

سوم: در نتیجه، اردوی روسیه با وجود سربازگیری‌های مکرر، هنوز هم توانایی حملات ویژۀ زمینی را ندارد و سرگرم حفر خندق‌ها در طول جبهات‌اش می‌باشد و این خود نشان می‌دهد که روسیه نگران هجوم احتمالی اوکراین با سلاح‌های پیش‌رفتۀ غربی می‌باشد. در حدی‌که رئیس گروه "واگنر"، حملۀ احتمالی اوکراین را "فاجعه‌یی برای روسیه" خواند. به علاوۀ این‌که امکانات تسلیحات هوایی روسیه در این جنگ شبه‌مرئی به نظر می‌رسد؛ طوری‌که این امکانات در تحکیم سیطرۀ هوایی بر آسمان اوکراین کاملاً ناکام ماند و تنها به برخی حملات از راه دور اکتفاء نمود. این ضعف نظامی هوایی روسیه برای غرب و امریکا، که جنگ اوکراین را از پس پرده مدیریت می‌کنند، کاملاً روشن است و به همین دلیل است که برنامه‌ریزی‌هایی که برای این جنگ صورت می‌گیرد، ابعادی را علیه روسیه به خود می‌گیرد که قبل از جنگ قابل تصور نبود؛ مخصوصاً که امریکا و غرب در خصوص جنگ توهمی هسته‌ای هم‌چنان دست بالا دارند؛ طوری‌که تمام اشاره‌هایی روسیه که به معنای تهدید استفاده از سلاح هسته‌یی بوده، به شکل گسترده‌ای مورد انتقاد قرار گرفته؛ حتی روسیه به دلیل این جسارت‌اش هشدار داده شده که با عکس‌العمل امریکا مواجه خواهد گردید.

چهارم: با توجه به شرایط مذکور، انتظار می‌رود تابستان پیش‌رو به احتمال زیاد شاهد بالا گرفتن تنش‌ها و نیز رهایی از بسیاری از محدودیت‌ها باشد؛ از جمله این که جنگ در حال حاضر تنها در داخل اوکراین جریان دارد و این در حالی است که چندین حمله در داخل روسیه نیز صورت گرفته که اوکراین مسئولیت آن را به دوش نگرفته است؛ حتی اصطلاح "مقاومت روس‌ها" که مخالف حاکمیت پوتین می‌باشند، نیز ابداع گردیده که انگار حمله‌هایی که در داخل روسیه صورت گرفته، کار همین "مقاومت روس‌ها" است. این حملۀ اخیر که بر فراز قصر کرملین و در قلب مسکو پایتخت روسیه صورت گرفت، در حقیقت غرور روسیه را به شدت جریحه‌دار نمود. روسیه این حمله را تلاشی برای ترور پوتین، رئیس‌جمهور روسیه تلقی نمود. مهم نیست این دو طیارۀ بدون سرنشین از کجا پرواز نموده؛ آن‌چه اهمیت دارد این است که چگونه توانسته اند بر فراز گنبد قصر کرملین برسند و مستقیماً بر پشت بام این قصر سقوط داده شدند که این خود ضعف روسیه را به نمایش می‌گذارد.

پنجم: مردم در سراسر روسیه و مخصوصاً مسکو از جرأتی‌که در این حمله‌ به خرج داده شده، به شدت شوک دیده اند؛ مخصوصاً که روسیه آن را کار اوکراین می‌خواند؛ چنان‌چه شماری از مسئولان امور روسیه در اظهارات شان به صراحت از شدت این شوک گفته اند:

1. دیمتری مدویدوف، معاون رئیس شورای امنیت ملی روسیه در اظهاراتی گفت: «پس از حملۀ حکومت کی‌یف به قصر کرملین یگانه گزینۀ باقی مانده این است که ولادیمیر زلنسکی و اطرافیانش نابود گردند. مدویدوف در صفحۀ تلگرام خویش نوشت: پس از حملۀ ترورستی که امروز به "قصر کرملین" صورت گرفت، گزینۀ دیگری به جز حذف فزیکی زلنسکی و اطرفیان وی باقی نمانده.» (منبع: سپوتنیک روسیه 3 می 2023م)

2. ویاچسلاو ولودین، رئیس شورای دوما خواهان «استفاده از سلاح‌هایی گردید که توان بازداشتن حکومت تروریستی کی‌یف و نابودی آن را دارا می‌باشد.» او این درخواست‌اش را در واکنش به حملۀ دو فروند طیارۀ بدون سرنشین به قصر کرملین مطرح نمود. فولودین در بیانیه‌یی که در صفحۀ تلگرامش منتشر گردید، افزود: روسیه حالا پس از این حمله که کی‌یف مسئولیت آن را نپذیرفته نباید با رئیس‌جمهور اوکراین مذاکره نماید. وی اشاره نمود که مذاکره با حکومت زلنسکی ناممکن است؛ زیرا او امنیت روسیه، اروپا و سراسر جهان را تهدید می‌کند.» (منبع: الجزیره نت، 3 می 2023م)

به این ترتیب، معلوم می‌گردد که حمله با طیاره‌های بدون سرنشین به قصر کرملین تا چه حد سراسر  روسیه را شوکه نموده است!

ششم: در خصوص این‌که ممکن است روسیه خود این حمله را به هدف بالابردن تنش‌ها در جنگ با اوکراین انجام داده باشد، باید گفت این احتمال بعید به نظر می‌رسد؛ زیرا این حمله غرور روسیه را جریحه دارد نمود و عظمت آن را خدشه‌دار کرد و نیز هشداری است مبنی بر این که دیگر کسی از روسیه و رئیس‌جمهور آن احساس ترس و وحشت نمی‌کند. از جانب دیگر، می‌دانیم که روسیه دیگر توان پیش‌بردن جنگ اوکراین را به گونۀ فعال ندارد، مگر با سلاح‌های هسته‌ای و روشن است که ارادۀ کافی برای استفاده از سلاح هسته‌ای در داخل اوکراین را به دلیل نگرانی از عکس‌العمل امریکا نیز ندارد. مورد دیگری‌که احتمال خودزنی روسیه را منتفی می‌کند، این است که روسیه فوراً پس از حمله مستقیماً امریکا را در آن دخیل دانست و این اتهام بی‌سابقه بوده و بیان‌گر شدت شوکی است که مسکو از این حمله دیده است. اظهاراتی‌که در این خصوص منتشر گردیده، موضوع را روشن‌تر می‌کند:

1. دیمتری بیسکوف، سخنگوی رسمی قصر کرملین در اظهاراتی گفت: «ایالات متحده امریکا در پس حملۀ اوکراین با طیاره‌های بدون سرنشین به قصر کرملین قرار داشته و همین امریکاست که اهداف کی‌یف را تعیین نموده است. بیسکوف این اظهارات را در بیانیۀ مطبوعاتی خویش به تاریخ 4 می 2023م مطرح نمود و افزود: تلاش‌های کی‌یف و واشنگتن برای بی‌طرف نشان دادن شان طبیعتاً تلاش‌های کاملاً مضحک است. ما می‌دانیم که تصامیم برای چنین اقدامات و چنین حملات تروریستی در کی‌یف گرفته نمی‌شود؛ بلکه در واشنتن گرفته می‌شود. کی‌یف تنها به اوامری‌که به آن داده می‌شود، عمل می‌کند و دستور این حمله به کی‌یف داده شده بود. امریکا این اتهام را توسط جان کربی، مسئول هماهنگی ارتباطات استراتیژی شورای امنیت ملی‌اش در قصر سفید و از طریق شبکۀ MSNBC رد نمود. وی گفت: «تاکنون در مورد این‌که چه اتفاقی افتاده، معلومات جمع‌آوری می‌کنیم و هنوز هیچ ثبوت و شواهدی در این مورد در دست نداریم. امروز صبح اظهارات دیمیتری بیسکوف را دیدم و ادعای مربوط به دخیل بودن ما در این قضیه را شنیدم. با اطمینان می‌توانم برای تان بگویم که ایالات متحده امریکا هیچ‌گونه مشارکتی نداشته، قضیه هرچه بوده، اما ایالات متحده در آن دخیل نیست.» (منبع: آر تی، 4 می 2023م)

2. با توجه به موارد فوق، می‌توان گفت که امریکا قصد دارد جنگ اوکراین را به ابعاد گسترده‌تری بکشاند و می‌خواهد آن را  از بند بسیاری از محدودیت‌ها علیه روسیه جدا نماید و دلیل آن هم، ضعف و فرسایشی است که در روس‌ها مشاهده نموده، در حدی‌که حمله به قصر کرملین بیان‌گر تهدید شخص رئیس‌جمهور روسیه است و اظهارات بیسکوف، سخنگوی قصر کرملین نشان می‌دهد که ظاهراً روسیه پیام را گرفته است. بنابر این، می‌خواهد به امریکا بگوید؛ ما می‌دانیم که امریکا در پس این حمله قرار دارد؛ اما به دلیل ترسی که روسیه از امریکا دارد، نمی‌خواهد مستقیماً امریکا را تهدید نماید و به تهدید نمودن اوکراین و تهدید به قتل زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین اکتفاء می‌کند.

3. یکی دیگر از نشانه‌های این‌که هدف از این حمله، به چالش کشیدن روسیه توسط امریکاست، این است که رئیس‌جمهور اوکراین را از اوکراین بیرون نمود؛ چنان‌چه زلنسکی در اوایل صبح روزی که حمله صورت گرفت، در شهر هلسنکی فنلاند دیده شد؛ سپس دیده شد که طیارۀ حامل وی در آمستردام هالند فرود آمد؛ سپس در برنامۀ کاری صدراعظم آلمان اعلام شد که استقبال از زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین یکی از برنامه‌های آن روز وی خواهد بود. تمام این سفرهای غیر مترقبه به هدف دور نگهداشتن زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین از خطر عکس‌العمل روسیه صورت گرفته، یعنی جلوگیری از کشتن وی؛ چنان‌که مدویدوف خواهان آن شده بود.

4. اما خود امریکا طوری وانمود کرد که انگار نمی‌خواهد در این خصوص اظهار نظری داشته باشد؛ بلکه در روایت روسیه اظهار شک و تردید نمود: «انتونی بلنکن وزیر خارجه امریکا گفت که وی در جریان گزارش‌هایی از مسکو قرار گرفته که ادعا می‌شود اوکراین با طیارۀ بدون سرنشین به قصر کرملین حمله نموده، اما گفت که وی نمی‌تواند صحت این ادعا را به هیچ وجه بپذیرد. وی گفت: خیلی ساده بگویم؛ ما از این قضیه خبر نداریم. بلنکن هم‌چنین افزود: در جستجوییم ببینیم واقعیت از چه قرار است. واقعاً دشوار است که بتوان بدون فهمیدنِ حقایق در این مورد، ابراز نظر و یا حدس و گمانی را مطرح نمود.» (منبع: CNN عربی، 3 می 2023م)

5. یکی از نشانه‌های نقش داشتن امریکا در تلاش برای کشتن پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، اسناد محرم امریکاست که در جریان ماه‌های گذشته از دست رفت و در ماه اپریل 2023م افشا گردید. در اسناد مذکور از کشتن پوتین، رئیس‌جمهور روسیه به عنوان یکی از سناریوهای جنگ سخن گفته شده: «به نظر می‌رسد اسناد محرمانۀ لو رفته از وزارت دفاع امریکا "پنتاگن"، رمزها و شگفتی‌های زیادی را با خود دارد، از جمله موردی‌که روزنامه "نیویورک تایمز" در خصوص اسناد سری استخباراتی منتشر نمود که شامل جزئیات نقشه‌هایی است که برای چگونگی برخورد با حالات اضطراری یک سال پس از جنگ در اوکراین می‌شود. سند مذکور شامل تحلیلی می‌شود که آژانس استخبارات دفاعی امریکا آن را انجام داده و در آن چهار سناریوی احتمالی و چگونگی تأثیرگذاری آن بر روند نزاع در اوکراین مشخص گردیده است. این سناریوی‌های احتمالی شامل "کشتن ولادمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، ولادیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، تغییر رهبری نیروهای مسلح روسیه و حملات اوکراین به قصر کرملین" می‌شود.» (منبع: روزنامۀ شرق، 12 اپریل 2023م)

هفتم: خلاصه این‌که حمله با دو طیارۀ بدون سرنشین به قصر کرملین در مسکو نشانۀ افزایش خطرناک تنش‌های جنگ در اوکراین می‌باشد و نشان می‌دهد که امریکا و نیز اوکراین مزدوران کافی در داخل روسیه دارند که می‌توانند با استفاده از آنان حملات قدرت‌مندی را انجام دهند که ممکن است مسیر جنگ را تغییر دهد، چنان‌چه انفجارها در داخل روسیه رو به افزایش است و اماکنی مانند خطوط آهن، زیرساخت‌های نفت، برق و غیره را هدف قرار می‌دهد؛ بدین معنا که روند انتقال جنگ از اوکراین به داخل روسیه عملاً جریان دارد؛ حتی این روند با جرأت فوق العاده زیادی جریان دارد و اردوی روسیه عملاً به گونۀ گسترده در حال استهلاک شدن در اوکراین می‌باشد؛ طوری‌که به سختی می‌تواند دست به حملات فعالی بزند که مسیر جنگ را تغییر دهد. هم‌چنین غرب و در رأس آن امریکا برای تغییر جنگ به نفع اوکراین به کمک‌های پیش‌رفته‌تر تسلیحاتی شان ادامه می‌دهند. باید خاطر نشان نمود که جنگ در حال حاضر پس از آن‌که اوکراین شهر خیرسون و مناطقی از خارکیف را پس گرفت و نیز شدت حملات پی‌هم روسیه از هشت ماه بدین سو بالای شهر باخموت بدون این‌که بتواند بر آن مسلط شود، به نفع روسیه به پیش نمی‌رود.

این‌ها ابعاد حمله به قصر کرملین در روسیه و آن‌ها نیز پیش‌زمینه‌های آن بود. این‌ها همه بیان‌گر تزلزل قدرت نظامی و امنیتی روسیه می‌باشد؛ در حدی‌که نتوانسته مرکز سیاسی خویش در قلب مسکو را مصون نگهدارد! درست است که دو طرف این جنگ تنها روسیه و اوکراین نیستند؛ بلکه امریکا و غرب به گونۀ مادی و معنوی از اوکراین حمایت می‌کنند؛ اما همین که بیشتر از یک سال کامل از حملۀ روسیه به اوکراین می‌گذرد و این‌که مناطقی را که در اوکراین اشغال نموده پیوسته در حالت اهتزاز و ناپایداری قرار دارد، به علاوۀ خسارت‌های بزرگ مادی و بشری که متحمل گردیده، همه این‌ها بیان‌گر آن است که برای همه‌گان روشن شده که روسیه از اصطلاح "ابر قدرت" بسیار فاصله گرفته است. به نظر می‌رسد روسیه خود نیز به این حقیقت پی برده؛ زیرا با تمام توان سعی نمود اعتبار خویش در خصوص اصطلاح "ابر قدرت" را با اشغال کامل باخموت پیش از جشن روسیه به تاریخ 9 می 2023م بر گرداند؛ اما تاهنوز در این سعی ناکام مانده، هرچند حملات خویش را به شدت افزایش داد و گروه واگنر را نیز به صحنه آورد.

اما امریکا و غرب این جنگ را تا آخرین سرباز اوکراینی ادامه خواهند داد! آن‌ها قصد ندارند مستقیماً در این جنگ دخالت نمایند؛ زیرا این‌ها دولت‌هایی استند که منافع خود را با خون دیگران تأمین می‌کنند.

در پایان آن‌چه را که قبلاً در پاسخ به پرسش منتشر شده به تاریخ 1 مارچ 2023م گفته بودم، یک بار دیگر تکرار می‌کنم: «این دولت‌های استعمارگر کفری، که در جهان امروز به نام دولت‌های بزرگ نام گرفته اند، هرگز برای تحقق خیری در جهان با یک‌دیگر نمی‌جنگند؛ بلکه هدف شان شر و ضرر است و بس؛ چنان‌چه روسیه به اوکراین تجاوز نموده تا هر فرد اوکراینی را به قتل رساند و امریکا و غرب سعی دارند با استفاده از هر فرد اوکراینی و نه تنها با سربازان آن، به رویارویی با این تجاوز بروند! پس هردو طرف به قیمت جان فرد فرد اوکراینی به جان یکدیگر افتاده اند. بلی، واقعیت این دولت‌هایی‌که دنبال فساد در زمین استند، چنین است؛ تا زمانی‌که منافع شان و حتی بخشی از منافع شان مطرح باشد، هیچ اهمیتی به تعداد کشته‌ها و مقدار خون ریختانده شده نمی‌دهند. انگار تاریخ دارد تکرار می‌شود؛ آنگاه که دولت‌های فارس و روم به جان یکدیگر افتاده بودند، گاهی این پیروز می‌شد و گاهی آن و هر یک از آن دولت‌ها خون مردم را برای براوردن منافع خود می‌مکیدند. آن واقعیت ادامه یافت تا آنگاه که الله متعال اهل حق و عدالت، یعنی امت اسلامی را با پیروزی و فتح مبین مورد عنایت خویش قرار داد و در نتیجه، اسلام و مسلمانان عزت یافته و سربلند شدند و کفر و کافران خوار و ذلیل گشتند. این واقعیت به خواست الله متعال به زودی یک بار دیگر در حال تکرار شدن است.

﴿وَيَوْمَئِذٍ يَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ(4) بِنَصْرِ اللَّهِ يَنْصُرُ مَنْ يَشَاءُ وَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ﴾ [روم: 4-5]

ترجمه: و آن روز مؤمنان شاد می‌شوند، به یاری الله؛ الله هر که را بخواهد نصرت و پیروزی می‌بخشد و اوست که مقتدر و مهربان است.

این واقعیت با برپایی خلافت راشده عملی خواهد گردید.

﴿وَيَقُولُونَ مَتَى هُوَ قُلْ عَسَى أَنْ يَكُونَ قَرِيباً﴾

ترجمه: می‌گویند چه زمانی این کار خواهد شد؛ بگو امیدوارم زود باشد.

29 شوال 1444هـ.ق.

9 می 2023م.

مترجم: عبدالله دانشجو

(ترجمه)

پرسش:

شبکۀ عربی اسکای نیوز با انتشار خبری در سایت انترنتی خود خبرداد که امریکا صبح یک‌شنبه 23 اپریل 2023م دیپلومات‌هایش را از سودان خارج نموده است؛ «جوبایدن رئیس‌جمهور امریکا صبح یک‌شنبه اعلام نمود که دیپلومات‌های کشورش را به دلیل درگیری‌های شدیدی که از چند روز قبل در سودان بالا گرفته از این کشور بیرون نموده است. بایدن در بیانیه‌ای گفت: "امروز یک‌شنبه اردوی امریکا به دستور من عملیات تخلیۀ افراد حکومت امریکا از خرطوم را عملی نمود.» شبکۀ عربی 21 نیز به تاریخ 23 اپریل 2023م در سایت انترنتی خود نوشت: «اردوی سودان در مورد عملیات تخلیۀ دیپلومات‌های امریکایی ابراز نظری نکرده، اما در بیانیه‌ای که قبلاً منتشر نموده بود، گفته بود که ایالات متحده، انگلیس، فرانسه و چین به زودی دیپلومات‌ها و سایر اتباع خود را از خرطوم بیرون خواهد نمود و افزود که انتظار می‌رود این کار فوراً آغاز شود.» پرسش این است که آیا بیرون نمودن اتباع فوق به معنای این است که درگیری‌ها ادامه خواهد یافت؟ جزئیات این قضیه از چه قرار است، مخصوصاً با توجه به این‌که البرهان و حمیدتی هردو مزدور امریکا هستند؟ و یا این‌که یکی از این دو به انگلیس و اروپا تمایل پیدا نموده و درگیری‌ها به همین دلیل بالا گرفته؟ دیگر این‌که راه‌حل احتمالی در پایان این درگیری‌ها چیست؟ با تشکر.

پاسخ:

برای این‌که پاسخ روشن شود، حوادثی را که از زمان منعقد شدن پیمان‌نامۀ دستوری و انقلاب نظامی، که علیه آن صورت گرفت، بررسی می‌نماییم:

اول: مرحلۀ پیمان‌نامۀ دستوری:

1. مزدوران امریکا، "شورای نظامی" و مزدوران انگلیس و اروپا، "جریان‌های ملکی" همه به آن‌چه که "پیمان‌نامۀ دستوری" نامیده می‌شود، تن داده بودند. پیمان‌نامۀ مذکور به تاریخ 17 آگست 2019م توسط دو طرف به امضا رسید؛ سپس بعد از توافق‌نامۀ "جوبا" که به تاریخ 3 اوکتوبر 2020م امضا شد، موعد پیمان‌نامۀ مذکور تعدیل گردید؛ طوری‌که مدت آن به 51 ماه افزایش یافت و توافق گردید که ملکی‌ها از ماه نومبر 2021م قدرت را در دست خواهند گرفت. از آن جایی‌که بر اساس پیمان‌نامۀ یادشده بسیاری از مراکز قدرت باید از جریان‌های نظامی به جریان‌های ملکی انتقال داده می‌شد؛ چیزی‌که البرهان و حمیدتی به آن راضی نیستند، بناءً در حدود دو ماه پیش از موعد تسلیم مراکز قدرت ذکر شده در پیمان‌نامه به ملکی‌ها، معلوم شد که تلاش‌هایی برای یک کودتا جریان دارد. اما این تلاش‌ها توسط چه کسی صورت می‌گرفت؟ توسط یکی از افرادشان که هنوز پنج روز از برگشت او از یک سفر معالجوی نگذشته بود: «یاسین ابراهیم، وزیر دفاع سودان از ناکام شدن کودتایی خبر داد که توسط عبدالباقی بکراوی، یکی از رهبران نظامی و 22 ضابط دیگر با رتبه‌های مختلف نظامی و شماری از سربازان به پیش برده می‌شد.» (منبع: بی بی سی 21 سپتمبر 2021م)

2. با دقت نمودن در این تلاشی‌که برای کودتا صورت گرفت، متوجه می‌شویم که این یک کودتای ساخته‌گی بوده؛ زیرا «فرمانده نظامی که تلاش‌‌هایش برای کودتا ناکام ماند، در جریان سربازی خویش در عملیات بحر جبل با البرهان همکار بوده و در غرب دارفور همکار شمس‌الدین کباشی بوده است.» (منبع: عربی 21، 22 سپتمبر 2021م) این افراد، سران رهبری نظامی در اردوی سودان و شورای رهبری می‌باشند، به این معنا که این مرد به مزدوران امریکا در رهبری اردو نزدیک بوده و مورد تأیید آنان قرار دارد. بناءً تلاش‌هایش برای کودتا غیر واقعی به نظر می‌رسد، اما این مسأله‌یی است که وی و رهبرانش آن را طراحی نمودند تا حکومت را پیش از فرارسیدن موعد تعیین شدۀ قدرت به شورای رهبری ملکی ترتیب دهند. پس از آن بود که «اردوی سودان صبح روز دو شنبه، عبدالله حمدوک و بسیاری از اعضای حکومت‌اش و نیز شماری از مسئولین و کارمندان رسانه‌یی را در جریان بگومگوهایی که در مورد کودتای نظامی جریان داشت، بازداشت نمود.» (منبع: الجزیره 25 اوکتوبر 2021م) دفتر حمدوک، که بازداشت شده بود، با نشر اعلامیه‌یی گفت: «آن‌چه رخ داد، به معنای پاره نمودن پیمان‌نامۀ دستوری و کودتای تمام عیار علیه دستاوردهای انقلاب می‌باشد.» (منبع: الجزیره 25 اوکتوبر 2021م)

3. به این ترتیب روشن می‌‌شود که توافق سال 2019م که میان ملکی‌ها در جبهۀ آزادی و تغییر و نظامی‌ها در شورای نظامی صورت گرفت، در حقیقت دامی بوده که توسط شورای نظامی و از پشت صحنه توسط امریکا برای به دام انداختن جبهۀ مذکور نصب گردیده بود؛ طوری‌که ریاست اول شورای رهبری را برای نظامیان و ریاست دوم آن برای ملکی‌ها در نظر گرفته شد و برای جبهۀ آزادی و تغییر طوری وانمود گردید که انگار آنان به زودی ریاست شورا، یعنی حاکمیت سودان در بعد از 21 ماه اول را در دست خواهند گرفت. اگر این کار ممکن می‌شد، مزدوران انگلیس و اروپا فرصت می‌یافتند تغییرات گسترده‌یی را به وجود آورند که شامل رهبری اردو و تمویل آن می‌شد؛ به گونه‌ای‌که می‌توانست نفوذ امریکا را در سودان تهدید نماید و این چیزی است که امریکا به هیچ وجه اجازۀ آن را نمی‌دهد.

سپس این خبر میان مردم منتشر گردید که مسألۀ کودتا کار خود برهان و حمیدتی بوده و آن را به هدف از بین بردن پیمان‌نامۀ دستوری طراحی نموده اند. پس از انتشار این خبر، مردم به جاده‌ها رفته و دست به اعتراض زدند، البته بعضی از روی اخلاص و بعضی دیگر با تحریک ملکی‌ها و این اعتراض‌ها برای چند روز و حتی چند ماه ادامه یافت.

دوم: مرحلۀ توافق‌ سیاسی:

پس از آن که مسألۀ کودتای قبلی روشن شد و تحرکات در جاده‌ها بالا گرفت، مرحلۀ دیگر فریب ملکی‌ها آغاز گردید؛ چنان‌چه گفتگوها میان نظامی‌ها و ملکی‌ها شروع شد تا این‌که سرانجام به امضای توافق‌نامۀ سیاسی به تاریخ 5 دسمبر 2022م انجامید. در پاسخ به پرسشی که به تاریخ11 دسمبر 2022م منتشر شد، گفتیم: «... در بخش دوم توافق‌نامه چنین گفته شده است: "تسلیم نمودن دولت انتقالی برای قدرتی کاملاً ملکی و این‌که دولت، رئیسی خواهد داشت که مسئولیت‌های تشریفاتی دارد و بخش اجرایی دولت توسط نخست‌وزیر ملکی به پیش برده خواهد شد" در توافق‌نامه هم‌چنین گفته شده: "اردو از امور سیاسی و فعالیت‌های اقتصادی، تجاری و سرمایه‌گذاری بدور نگهداشته می‌شود و این‌که نیروهای واکنش سریع و نیروهای گروه‌های مسلح همه در اردو مدغم خواهند شد و این کار بر اساس آماده‌گی‌هایی صورت خواهد گرفت که توافق بر سر آن قرار است بعدها در چهارچوب برنامۀ اصلاح امنیتی و نظامی صورت گیرد. ...» بر اساس توافق صورت گرفته، قرار بود امضای نهائی آن به تاریخ 6 اپریل 2023م صورت گیرد و حکومت ملکی به تاریخ 11 اپریل 2023م تشکیل گردد. این‌جا بود که اوضاع به گونۀ ذیل ادامه یافت:

1. در همان روزی‌که قرار بود توافق‌نامۀ انتقال قدرت امضا شود، یعنی 6 اپریل 2023م که 5 روز قبل از تشکیل حکومت انتقالی به تاریخ 11 اپریل 2023م بود، مولی، معاون وزیر خارجۀ امریکا در امور افریقا با ژنرال حمیدتی و نیز خالد عمر یوسف، سخنگوی روند سیاسی تماس تلفونی انجام داد. «مولی با هر یک از "حمیدتی" معاون رئیس شورای رهبری و فرمانده نیروهای واکنش سریع و نیز خالد عمر سخنگوی روند سیاسی تماس تلفونی انجام داد. این در حالی است که چند روز قبل وی با برهان رئیس شورای رهبری و فرمانده اردو نیز تماس تلفونی داشت.» (منبع: سودان تربیون 6 اپریل 2023م)

2. سایت "عربی پست" به تاریخ 19 اپریل 2023م به نقل از روزنامۀ نیویورک تایمز امریکا در تازه‌ترین معلومات از نخستین ساعات شروع درگیری‌های 15 اپریل 2023م نوشت: «شب جمعه 14 اپریل شاهد گفتگوهایی میان "برهان و حمیدتی" و با حضور نماینده‌گان بیرونی بود. در جریان این گفتگوها و پیش از آن‌که هردو طرف غذای شام را در کنار همدیگر در منزل یکی از سران نظامی صرف نمایند، برخی از وعده‌ها و تنازلات نهایی گردید.» (منبع: عربی پست 19 اپریل 2023م)

3. بدین ترتیب درگیری‌های شدید و ناگهانی به تاریخ 15 اپریل 2023م میان اردو و نیروهای واکنش سریع آغاز گردید؛ درگیری‌هایی‌که ضربۀ جدیدی به آرزوهای انتقال حکومت به ملکی‌ها، یعنی نیروهای ملکی وابسته به انگلیس به شمار می‌رود. به این ترتیب، کشمکش‌های سیاسی موجود در سودان میان نظامی‌های وابسته به امریکا و ملکی‌های وابسته به اروپا تبدیل به برخورد نظامی میان برهان و حمیدتی شد! در پاسخ به پرسشی‌که به تاریخ 19 مارچ 2023م منتشر نمودیم، گفتیم: «سپس نظامی‌ها "البرهان و حمیدتی" موفق خواهند شد تا عملی نمودن روند انتقال قدرت را به بهانۀ عدم توافق آنان برسر مدغم کردن نیروهای واکنش سریع به اردو به تأخیر اندازند. این وضع هم‌چنان ادامه خواهد یافت تا آن‌که شرایط و فضای مناسب برای تعدیل توافق‌نامه و پاک نمودن آن از هرگونه تأثیرگذاری عملی جریان ملکی در آن فراهم گردد و این معنای کلمۀ "به زودی" است که در اظهارات البرهان به آن اشاره کرد، آنجا که گفت: «کشور در مسیر تأسیس حاکمیت ملکی در حرکت است و به گمان اغلب حکومت ملکی به زودی تشکیل گردد.» (منبع: نشریۀ الاتحاد 19 مارچ 2023م) به این ترتیب، توافق سیاسی بر مبنای خواسته‌های جریان‌های نظامی عملی خواهد گردید و سپس کلمۀ "به زودی" ممکن است نزدیک به موعد عملی شدن توافق معنا دهد و یا ممکن است به معنای بعد از آن باشد. اما در صورتی‌که چنین فرصتی برای آنان میسر نگردد، بعید نخواهد بود که سعی کنند توافق‌نامه سیاسی را به بهانۀ دشوار بودن ادغام نیروهای واکنش سریع با اردو به دلیل عدم موافقت برهان و حمیدتی، ملغا اعلان کنند، یعنی سناریوی لغو پیمان‌نامۀ دستوری با اسلوبی جدید تکرار شود.» نقل قول از پاسخ به پرسش قبلی تمام شد.

4. جریان‌های سیاسی مخالف شروع به فراخواندن اردو و واکنش سریع به متوقف کردن درگیری‌ها نمودند؛ در حالی‌که این جریان‌ها قبلاً علیه اردو و علیه واکنش سریع بودند؛ اما پس از شروع درگیری‌ها تبدیل به جریان‌هایی شدند که تمام هم و غم شان زمینه‌سازی برای پایان دادن به درگیری‌ها میان دو طرف است و خواسته‌های سیاسی شان مبنی بر کنار زدن دو طرف از زندگی سیاسی و تشکیل حکومت ملکی را فراموش نمودند. چنان‌چه: «جریان‌ آزادی و تغییر در بیانیه‌ای از رهبری نیروهای مسلح و نیروهای واکنش سریع خواست حکمت را مراعات نموده و فوراً به رویارویی‌های نظامی پایان دهند و مجدداً به پای میز مذاکره برگردند و بدانند که یگانه گزینه برای حل و فصل قضایای حل‌ناشده همانا حل مسالمت‌آمیز از طریق راه‌حل‌های سیاسی می‌باشد و بس.» (منبع: الجزیره 16 اپریل 2023م) به این ترتیب، واقعیت جریان‌های مخالف تغییر نمود؛ طوری‌که دیگر جریان‌های مخالف نه، بلکه جریان‌های مصالحه میان رهبری اردو و رهبری نیروهای واکنش سریع شدند که به گونۀ نمادین و به هدف خاکستر زدن به چشم مردم با یکدگر درگیر شده اند.»

5. در بیانیۀ وزارت خارجۀ امریکا گفته شده: «بلنکن تأکید نموده که نیاز به آتش‌بس برای رسانیدن کمک‌های بشردوستانه برای متضررین این درگیری‌ها بسیار شدید می‌باشد.» (منبع: سکای نیوز 18 اپریل 2023م) پس وی می‌خواهد آتش‌بس صورت گیرد نه این که درگیری‌ها پایان یابد و دو طرف فوراً به این فراخوان امریکا لبیک گفتند. اردو از زبان شمس الدین کباشی، عضو شورای رهبری اعلان نمود که «شورای رهبری با آتش‌بس برای 24 ساعت که از شام سه شنبه آغاز شود موافقت نموده اند.» (منبع: العربی 18 اپریل 2023م) نیروهای واکنش سریع نیز با آتش‌بس به پیشنهاد امریکا که توسط انتونی بلنکن، وزیر خارجۀ امریکا اعلام نمود، موافقت کرده گفت: «بر اساس تماس‌هایی‌که با انتونی بلنکن، وزیر خارجۀ امریکا داشتیم و نیز با در نظرداشت تلاش‌های دولت‌های دوست و برادر که خواهان آتش‌بس برای گشودن مسیر امن برای عبور غیر نظامیان و انتقال مجروحین می‌باشند، ما از جانب خود اعلام می‌نماییم که با پیشنهاد این آتش‌بس برای مدت 24 ساعت موافقت داریم.» (منبع: الراکوبة السودانیة 18 اپریل 2023م) این ثابت می‌کند که برهان و حمیدتی از امریکا پیروی می‌کنند و دساتیر امریکا را بدون وقفه عملی می‌نمایند. هرگاه امریکا از آنان بخواهد درگیری‌ها را به گونۀ جدی و به صورت نهائی پایان دهند، آنان اطاعت خواهند نمود؛ اما از دو طرف، آتش‌بسی 24 ساعته خواستند؛ ولی با وجود آن هم به دو طرف اجازه دادند درگیری‌ها را ادامه دهند.

6. روزنامۀ "شرق اوسط" عربستان سعودی به تاریخ 19 اپریل 2023م به نقل از سخنگوی وزارت خارجۀ امریکا که نخواسته نامش فاش شود، گفت: «وزارت خارجۀ امریکا یک تیم کاری مخصوص کشمکش نظامی در سودان مشخص نموده تا برنامه‌ریزی‌های وزارت مذکور و مدیریت آن و لوژستیک مربوط به حوادث سودان را زیر نظر داشته باشد.» و افزود: «تمرکز ما در حال حاضر بالای دست‌یابی به آتش‌بس فوری است.» و گفت: «فشارها بالای نیروهای واکنش سریع و نیروهای مسلح سودان را تا زمانی‌که آتش‌بس 24 ساعته را بپذیرند، ادامه خواهیم داد و از هردو طرف می‌خواهیم پایبندی به این آتش‌بس را ضمانت نمایند.» (منبع: شرق اوسط 19 اپریل 2023م) این نشان می‌دهد که این امریکائی‌هاستند که کشمکش موجود میان دو طرف را مدیریت می‌کنند و نمی‌خواهند تا زمان دست‌رسی شان به اهدافی که در نظر دارند، آتش‌بس کامل و دائمی صورت گیرد.

7. بایدن در بیانیه‌یی گفت: «امروز یک شنبه اردوی امریکا عملیات تخلیۀ افراد حکومتی امریکا را از خرطوم به دستور من انجام دادند.» بایدن هم‌چنین از جیپوتی، اتیوپیا و سعودی تشکری نموده، از "کمک‌های همه جانبه این دولت‌ها برای موفقیت عملیات تخلیۀ مذکور یادآوری نمود.» نیروهای واکنش سریع که یکی از طرف‌های درگیر در سودان می‌باشد، صبح روز یک شنبه اعلام نمود که دیپلومات‌های امریکا و خانواده‌های آنان از سفارت امریکا در خرطوم تخلیه شدند و این کار در هماهنگی با ایالات متحده صورت گرفته است. شبکۀ خبری سی ان ان خبر داد که "تمام دیپلومات‌های امریکایی و افراد خانواده‌های‌شان در امان کامل توسط طیاره‌ها/هواپیماهای نظامی امریکا در حال بیرون شدن از سودان می‌باشند.» شبکۀ مذکور افزود: «با بیرون رفتن دیپلومات‌ها از سودان، سفارت امریکا در خرطوم مسدود گردید.» (منبع: سکای نیوز عربی 23 اپریل 2023م) شبکۀ عربی21 نیز به تاریخ 23 اپریل 2023م اظهارات جوبایدن رئیس‌جمهور امریکا مربوط به تخلیۀ دپلومات‌های امریکا را در صفحه انترنتی خود منتشر نموده افزود: «اردوی سودان در خصوص عملیات تخلیۀ دیپلومات‌های امریکایی تبصره‌یی نکرد؛ اما در بیانیه‌یی که قبلاً منتشر نموده بود، گفته بود که ایالات متحده، انگلیس، فرانسه و چین قرار است دیپلومات‌ها و سایر اتباع خود را از خرطوم تخلیه نمایند» و افزود: «انتظار می‌رود این کار هرچه زودتر آغاز گردد.» تمام این اظهارات به هدف دادن تصویری از بالاگرفتن درگیری‌ها مطرح گردیده است.

8. آتش‌بس 72 ساعته‌یی که امریکا از شب سه شنبه 25 اپریل 2023م اعلام نمود: «بلنکن در بیانیه‌یی گفت: پس از گفتگوهای گسترده در جریان 48 ساعت گذشته، نیروهای مسلح سودان و نیروهای واکنش سریع با عملی شدن آتش‌بس سراسری که از نیمه شب 24 اپریل آغاز و تا 72 ساعت ادامه خواهد داشت، موافقت نمودند. وی افزود: در جریان این مدت ایالات متحده، نیروهای مسلح سودان و نیروهای واکنش سریع را تشویق می‌نمود به آتش‌بس به صورت فوری و همه‌جانبه پایبند باشند.» (منبع: الجزیره مباشر 25 اپریل 2023م)

با دقت نمودن در حوادث مرحلۀ توافق سیاسی روشن می‌شود که آتش‌بس در اختیار امریکاست و حوادث را مدیریت می‌نماید و کشمکش‌های نظامی را میان دو مزدورش شعله‌ور می‌کند. درگیری‌هایی‌که امروز میان اردوی سودان و نیروهای واکنش سریع بالا گرفته، کشمکش سیاسی سودان را به گونۀ جدی وارد میدان جدیدی می‌نماید؛ میدانی‌که امریکا آن را آماده نموده تا با استفاده از آن مزدوران انگلیس و اروپا را از مرکز حاکمیت مؤثر و فعال دور نگهدارد و به این ترتیب زمینۀ تسلط امریکا بر اوضاع به صورت کامل فراهم گردد. برای امریکا تعداد کشته‌ها و مجروحین هیچ اهمیتی ندارد و نیز ویران شدن سودان و ابزارهای نظامی آن برای امریکا هیچ اهمیتی ندارد؛ زیرا این آخرین چیزی است که امریکا به آن می اندیشد، یعنی آن‌چه برای امریکا اهمیت دارد این است که حاکمیت سودان بدون دخالت انگلیس و اروپا تنها در اختیار امریکا باشد.

سوم: این‌که آیا انگلیس و اروپا در تلاش حمیدتی برای کودتا علیه برهان پشت سر او قرار داشته و از او حمایت می‌کنند، باید گفت که بعید به نظر می‌رسد. به دلایل زیر:

1. مزدوران امریکا در منطقه پیوسته با هردو طرف نزاع در تماس بودند و اگر امریکا می‌دانست که حمیدتی به انگلیس و اروپا تمایل پیدا نموده، مطمئناً مزدوران منطقه‌ای‌اش را به حمایت از اردوی سودان به عنوان سازمان نظامی ملی می‌فرستاد و در عین حال از نیروهای واکنش سریع می‌خواست مسألۀ رسمیت خود را با اردو حل و فصل نماید؛ یعنی رسمیت آن را از آن سلب می نمود. عربستان سعودی با هردو طرف در تماس بود و شبکۀ الجزیره امروز به نقل از وزیر خارجۀ مصر گفت که عربستان با هردو طرف درگیر در سودان "برهان و حمیدتی" در تماس بوده.

2. وزیر خارجۀ امریکا با دو طرف در تماس بوده و آنان را به آتش‌بس فرا می‌خواند. «فرمانده نیروهای واکنش سریع سودان، محمد حمدان دقلو در یک سلسله تویت‌هایی گفته: انتظار داریم در خصوص راه‌های حل و فصل این مشکل مناقشه‌هایی بیشتری با وزیر خارجه امریکا داشته باشیم.» (منبع: الجزیره نت 18 اپریل 2023م) «پس از تماس وزیر خارجۀ امریکا با فرمانده اردو، عبدالفتاح برهان و فرمانده نیروهای واکنش سریع محمد حمدان دقلو "حمیدتی" و درخواست از آنان برای برقراری آتش‌بس بشردوستانه، روی این آتش‌بس توافق صورت گرفت.» (منبع: الجزیره 18 اپریل 2023م)

3. اگر نیروهای واکنش سریع به نفع اروپائیان کودتایی به راه می‌انداخت، جریان‌ آزادی و تغییر قطعاً در کنار وی قرار می‌گرفتند، به ویژه که این جریان صبح و شام خواستار کنار رفتن نظامیان از قدرت و تسلیم آن به ملکی‌ها می‌باشد؛ یعنی این جریان علناً و قبل از شروع درگیری‌های اخیر با اردو و فرمانده آن، برهان مخالفت داشتند؛ اما اینک خواستار آتش‌بس فوری می‌باشد؛ یعنی با وجود سروصداهایی‌که حمیدتی به راه انداخته، وانمود نکرده اند که حمیدتی به دلیل حمایت از دموکراسی به جنگ با برهان برخاسته: «نیروهای آزادی و تغییر سودان از رهبری اردو و نیروهای واکنش سریع خواسته فوراً به درگیری‌های نظامی پایان دهند و به پای میز مذاکره بر گردند.» (منبع: روزنامه شرق 16 اپریل 2023م)

از این‌جا روشن می‌شود که جریان‌های وابسته به اروپا در سودان در پی این درگیری‌ها شکه شده اند و از هیچ یک از طرفین درگیر اعلام حمایت نکرده اند. به همین دلیل است که احتمال جانبداری حمیدتی از انگلیس منتفی می‌گردد، بلکه وی هم‌چنان مانند برهان مزدور امریکاست.

چهارم: خلاصه این‌که:

1. شکی نیست که درگیری‌های موجود میان اردوی سودان و نیروهای واکنش سریع، درگیری‌هایی است که امریکا آن را در حالت جنگ و آتش‌بس مدیریت می‌کند و هدف امریکا از این کار؛ کشانیدن کشمکش‌های سیاسی سودان به میدان جدیدی‌که امریکا خود آن را طراحی نموده تا به این وسیله مزدوران انگلیس و اروپائیان را از مرکز نزاع دور کند و به این ترتیب امریکا به تنهایی طرف‌های نزاع را زیر تسلط خود داشته باشد. برای امریکا شمار کشته‌ها، مجروحین و ویران شدن سودان و ابزارهای نظامی آن هیچ اهمیتی ندارد.

2. امریکا در پی تداوم نفوذ خود در سودان می‌باشد؛ بدون این‌که اروپا در آن با امریکا طرف باشد؛ اروپایی‌که مدت زیادی در سودان تسلط داشت؛ چنان‌چه نفوذ اروپا در زمان حاکمیت عمر بشیر برای مدت 30 سال ادامه داشت. زمانی‌که تصمیم گرفت وی را کنار زند، به جای وی کسانی را در رأس قدرت قرار داد که بشیر آنان را ساخته بود، مانند حمیدتی و کسانی‌که با وی کار می‌کردند مانند برهان. زمانی‌که افراد وابسته به انگلیس در قالب جریان آزادی و تغییر علیه افراد امریکا قدعلم کردند، امریکا آنان را به دلیل ساده‎لوحی که دارند، با یک نیرنگ مهار نمود و این کار را در نخست با راه‌اندازی بحث پیمان دستوری و سپس توافق‌‌نامۀ سیاسی انجام داد.

3. این‌که آیا انگلیس توانسته به یکی از سران دو طرف درگیر "حمیدتی" نفوذ نموده و به همین دلیل درگیری‌های نظامی بالا گرفته باشد، باید گفت که هیچ نشانه‌یی دال بر این مسأله وجود ندارد؛ بلکه به گمان اغلب ما و چنان‌که قبلاً به آن اشاره نمودیم، برعکس آن ثابت است؛ چنان‌چه هردو، "برهان و حمیدتی" هم‌چنان به اشارۀ امریکا حرکت می‌کنند.

4. این‌که آیا انتظار می‌رود درگیری‌ها ادامه پیدا کند یا خیر و نتیجه آن چه خواهد بود؟ چنان‌که قبلاً یاد آور شدیم، هدف از این درگیری‌ها دور نمودن مزدوران انگلیس، "ساختارهای ملکی در قالب جریان آزادی و تغییر" از صحنه می‌باشد. هرچند امریکا این هدفش را تقریباً براورده نموده، اما سابقۀ کودتا علیه پیمان‌نامۀ دستوری و برملا شدن آن برای مردم، امریکا و پیروان آن را وادار خواهد نمود زمان کشمکش را تا حدی به درازا بکشانند؛ اما به گونه‌یی‌که درگیری‌ها به صورت متفرقه خواهد بود و نه فیصله کننده تا بتواند به یکی از امور زیر دست پیداکند:

أ . اگر به این نتیجه برسد که بهتر است میان هردو مزدورش، "برهان و حمیدتی" پیمان جدیدی عقد گردد، این کار را خواهد نمود و به این ترتیب؛ توافق‌نامۀ سیاسی که با جریان‌های وابسته به اروپا به امضا رسیده بود، به حاشیه خواهد رفت و همراه با آن، جریان‌های وابسته به اروپا نیز در برابر مزدوران امریکا به حاشیه رانده خواهند شد و میدان برای مزدوران امریکا باز خواهد گردید تا واقعیت جدیدی را برای سودان ترسیم نمایند.

ب. اگر به حاشیه راندن جریان‌های وابسته به اروپا ممکن و میسر نگردید، در این صورت امریکا هیچ اهمیتی به تقسیم شدن سودان نخواهد داد؛ چنان‌چه قبلاً جنوب سودان را از پیکر آن جدا نمود، اینک غرب و دارفور را نیز از آن جدا نموده و تسلیم حمیدتی خواهد کرد؛ زیرا وی در این مناطق دست بالا را دارد؛ مخصوصاً که وی بالای معدن طلای موجود در آن منطقه تسلط دارد.

ج . در صورتی‌که جریان‌های وابسته به اروپا از باب مانور پشت سر یکی از مزدوران امریکا، مثلاً حمیدتی قرار گیرند، در چنین حالتی احتمالاً امریکا از آن مزدور خویش بخواهد از صحنه کنار برود و زمینۀ تسلط مزدور دیگر را برای رهبری نمودن تنش‌های نظامی در سودان به هدف برهم زدن صفوف جدید به وجود آمده فراهم نماید.

پنجم: به این ترتیب روشن می‌شود که مزدوران نیز مانند باداران شان هیچ اهمیتی به امور مردم و امنیت آنان قایل نیستند و برای آنان چیزی مهم‌تر از تکیه زدن بر چوکی قدرت و حرکت کردن به اشارۀ باداران شان نیست؛ چنان‌چه این مزدوران در دهۀ اخیر رمضان میان مردم رعب و وحشت انداختند؛ در حالی‌که مردم در انتظار فرارسیدن عید سعید فطر بودند تا این مناسبت را به یکدگر تبریک گفته و به دید و بازدیدها بپردازند. در چنین زمانی این سفاکان جنایت‌پیشه دست به خون‌ریزی زده، خانه‌های مردم را بر سرشان ویران نمودند و مردم را وادار نمودند دست از کارهای خویش برداشته و در منازل شان بنشینند. آنان برای به دست آوردن رضایت دشمنان الله و رسولش دست به چنین جنایت‌هایی زدند. پس مردم باید دست رد به سینۀ هردو طرف، یعنی مزدوران امریکا و مزدوران انگلیس زده و نظام آنان را از هم بپاشانند و فرزندان مخلص و آگاه سودان را که همانا جوانان حزب‌التحریر می‌باشند، نصرت و یاری دهند؛ جوانانی‌که برنامۀ کامل تأسیس مجدد دولت خلافت راشده بر منهج نبوت را حمل می‌نمایند، امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند و با این کار سعی دارند این سرزمین را از شر تمام مزدوران رهانیده و از تجزیه و تقسیم سودان جلوگیری کنند و راه شکوفایی آن را هموار گردانند تا باشد که الله متعال به آنان رحم نموده و به آنان عزت دهد.

﴿ وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ ۚ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَيُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَيُطِيعُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ ۚ أُولَٰئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللَّهُ ۗ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ﴾ [توبه: 71]

ترجمه: و مردان و زنان مؤمن، دوستان یکدیگرند، به نیکی فرمان می‌دهند و از کارهای ناپسند باز می‌دارند، نماز برپا می‌دارند، زکات می‌پردازند و از الله و پیامبرش اطاعت می‌نمایند. اینانند که الله آنان را مورد رحمت قرار خواهد داد. بی تردید، الله شکست ناپذیر حکیم است.

5 شوال 1444هـ.ق.

25 اپریل 2023م.

مترجم: عبدالله  دانشجو

پرسش:

به تاریخ 10 مارچ 2023م، بیانیۀ مشترک عربستان سعودی، ایران و چین در خصوص دست‌یابی به توافقی مبنی بر ازسرگیری روابط میان عربستان سعودی و ایران و گشودن سفارت‌های دو طرف در جریان دو ماه منتشر گردید. پادشاه سعودی برای تأکید بیش‌تر روی توافق به دست آمده، رئیس‌جمهور ایران را به تاریخ 19 مارچ 2023م دعوت نمود تا به عربستان سعودی سفر نماید. گفتگوها میان دو طرف با میزبانی و حمایت چین صورت گرفت. موقف امریکا در برابر این توافق مثبت بوده و از آن استقبال نموده است؛ اما رژیم یهود از این توافق ابراز ناراحتی نموده است. پرسش این است که چرا چین، چنین نقشی را بازی می‌کند و از کدام طرف برای این کار تشویق گردیده و چه منافعی از این درک حاصل چین می‌شود؟ دیگر این‌که چرا امریکا خودش این نقش را بازی نکرده و این‌که آیا چنین نقشی به ضرر منافع آن تمام خواهد شد و یا این که به حساب آن صورت می‌گیرد؟ هم‌چنین، چرا رژیم یهود در قبال توافق مذکور این همه ناراحت می‌باشد؟ جزاکم الله خیراً!

پاسخ:

برای روشن شدن پاسخ به پرسش‌های مطرح شده، موارد زیر را بررسی باید نمود:

1. آژانس خبری سعودی "واس" بیانیۀ مشترک به دست آمده میان عربستان سعودی و ایران را به تاریخ 10 مارچ 2023م منتشر نمود و در آن گفت: «دوطرف برای از سرگیری روابط دیپلوماتیک میان یکدگر و گشودن سفارت‌خانه‌ها و نمایند‌گی‌های رسمی شان در طرف مقابل در جریان نهایتاً دوماه آینده به توافق رسیدند.» دو طرف هم‌چنین توافق نمودند که «به حاکمیت دولت‌ها و عدم مداخله در امور داخلی آن احترام گذاشته و توافق همکاری‌های امنیتی، که دو کشور در سال 2001م به آن دست یافته بودند و نیز توافق‌نامۀ همکاری‌های عام در عرصه‌های اقتصادی، تجارتی، سرمایه‌گذاری، تکنولوژیکی، ساینسی، فرهنگی، ورزشی و جوانان که در سال 1998م میان دو طرف امضاء شده بود، از سر بگیرند. در جریان توافق یاد شده، وزیران خارجۀ سعودی و ایران به هدف برداشتن گام‌های عملی و نیز تنظیم تبادل سفیران و مناقشه بر سر چگونگی استحکام روابط میان دو طرف با یکدگر دیدار و گفتگو نمودند.»

در بیانیۀ مشترک یادشده هم‌چنین گفته شده: «سعودی و ایران از عراق و عمان به دلیل میزبانی گفتگوها میان دو طرف در سال‌های 2021 و 2022م ابراز امتنان و تشکری نمودند. محمد جمشیدی، معاون سیاسی رئیس‌جمهور ایران برای تحکیم و تقویت بیش‌تر توافق به دست آمده به تاریخ 19 مارچ 2023م در صفحۀ تویتر خویش چنین نوشت: «ابراهیم رئیسی، رئیس‌ جمهور ایران دعوت‌نامه‌یی را از طرف پادشاه سعودی برای دیدار از عربستان سعودی دریافت نموده است، و رئیسی این دعوت را پذیرفته است.» حسین عبداللهیان، وزیر خارجۀ ایران نیز گفته که وی «در جریان ده روز گذشته، پیام‌هایی را از طریق سویس با سعودی رد و بدل نموده که در یکی از این پیام‌ها گفته شده که ایران برای حضور در گردهمایی وزیران خارجه اظهار آمادگی کرده و سه مکان را برای برگزاری این دیدار پیشنهاد نموده است.» وی به چگونگی دستیابی به این توافق نیز اشاره نموده و گفته: «تهران و ریاض در پنج دور مذاکرات در بغداد، پایتخت عراق و سه دور در مسقط، پایتخت عمان شرکت نموده بودند. سپس رئیس‌جمهور چین تصمیم گرفت برای ادامه دادن این روند پیشگام شود؛ روندی‌که اینک منجر به نتیجه‌یی شده که شما درجریان آن قرار دارید.» وی درپاسخ به پرسشی در مورد یمن گفت: «ما این را مسألۀ مربوط به خود مردم یمن می‌دانیم و طبیعتاً تمرکز بالای مسألۀ صلح در منطقه بخشی از توافقات به دست آمده میان ایران و ریاض بوده است.» (منبع: آژانس تسنیم ایران 19 مارچ 2023م) اما با وجود این اظهارات از طرف ایران، روزنامۀ وول استریت به نقل از برخی از مسئولین امریکایی و عربستانی گفت که: «ایران بر اساس توافقی‌که با وساطت چین صورت گرفته، موافقت نموده که روند ارسال مخفیانۀ سلاح برای حوثی‌ها را متوقف می‌کند.» (منبع: بی بی سی 19 مارچ 2023م) آژانس رسمی خبرگزاری ایران موسوم به "ایرنا" به تاریخ 11 مارچ 2023م، گفته بود: «مصالحه روند آتش‌بس را سرعت خواهد بخشید و به شروع گفتگوهای داخلی و تشکیل حکومت ملی فراگیر در یمن کمک خواهد نمود.» سپس احمد عوض بن مبارک، وزیر خارجۀ یمن گفت: «امیدواریم توافق میان سعودی و ایران مرحلۀ جدیدی از روابط را در منطقه ایجاد نماید که منجر به پایان دادن به مداخلات تهران در امور دولت‌های منطقه گردد.» (منبع: سایت وزارت خارجه یمن 17 مارچ 2023م) به این ترتیب، روشن می‌شود که مذاکرات قبلاً در جریان سال‌های 2021 و 2022م در عراق و عمان به پختگی رسیده بوده؛ اما موافقت‌نامه سر انجام در هیچ یک از این دو کشور امضاء نگردید؛ بلکه این پکن بود که موافقت‌نامه در آن امضا شد.

2. بناءً در بیانیۀ مشترک این نیز گفته شده: «در دورۀ 6 تا 10 مارچ 2023م در پکن، میان نمایندگان سعودی و ایران گفتگو صورت گرفت. این گفتگوها در استجابت به پیشنهاد کریمانۀ شی‌جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین مبنی بر حمایت چین از گسترش روابط حسن هم‌جواری میان سعودی و ایران که منجر به ایجاد صلح و ثبات در منطقه و جهان می‌گردد، صورت گرفت و توافق‌نامه پس از موافقت میان شی‌جین‌پینگ و رهبری هر یک از سعودی و ایران مبنی بر این‌که چین گفتگوها میان سعودی  و ایران را میزبانی و مدیریت نماید، امضا گردید و این خود نشانه تمایل دو طرف به حل اختلافات از طریق مذاکرات دپلوماتیک می‌باشد.» چین هر یک از سعودی و ایران را به عنوان شریک درجه یک تجارتی خود می‌داند؛ چنان‌چه با هر یک از این دو دولت، مشارکت فراگیر استراتژیک دارد؛ طوری‌که چنین توافق‌نامه‌ای را در ماه دسمبر 2022م با عربستان سعودی و در سال 2020م توافق‌نامه همکاری تجارتی و استراتژی 25 ساله را با ایران امضا نمود. از این رو، ممکن است طوری به نظر رسد که چین بالای دو دولت تأثیرگذار بوده و می‌تواند آنان را به این توافق وادار نماید؛ اما واقعیت چنین نیست؛ زیرا چین در خاورمیانه نفوذ نداشته و از کدام قدرتی برخوردار نیست و در وساطت‌های بین‌المللی سابقه‌یی نیز ندارد و این نخستین بار است که چین در خاورمیانه میان دو دولت وساطت می‌کند. از بیانیۀ مشترک دانسته می‌شود که سعودی و ایران خودشان از چین خواسته اند میان آنان وساطت نماید؛ چنان‌چه به صراحت در بیانیه گفته شد: «و این خود نشانه تمایل دو طرف به حل اختلافات از طریق مذاکرات دپلوماتیک می‌باشد.» پس مذاکرات میان دو طرف در دو سال قبل و از شروع ماه اپریل 2021م، به پختگی رسیده بود؛ مذاکراتی‌که عراق نخستین دور آن را در زمان حکومت مصطفی کاظمی، نخست وزیر اسبق عراق که وابسته به امریکا بود، میزبانی نمود. سپس عمان دورهای بعدی آن را میزبانی نمود. پس امکان این وجود داشت که دست‌یابی به توافق در عراق و یا عمان اعلان گردد؛ اما چنین نشد، بلکه در چین اعلان گردید!

3. این‌که چرا چنین شد و توافق در چین اعلان گردید، باید گفت به نظر می‌رسد امریکا به گونۀ فریب‌کارانه این نقش را به چین داده باشد تا مصالحه را به اتمام رسانیده و توافق را پس از آن، که در مذاکرات بغداد و مسقط به پختگی رسیده بود، اعلان نماید، به دلایل زیر:

أ‌.       امریکا با ایران روابط دپلوماتیک ندارد و در عین حال نمی‌خواهد طوری وانمود کند که از ایران راضی است؛ بلکه می‌خواهد نشان دهد که با آن سر دشمنی دارد و نیز نمی‌خواهد نشان دهد که ایران در محور امریکا در گردش بوده و در عملی شدن سیاست‌های آن کمک می‌کند؛ چنان‌چه خود مسئولین ایران به این مسأله اعتراف نموده اند.

ب‌.    امریکا با دادن این نقش به چین، می‌خواهد بالای چین منت گذارد که انگار به آن فرصت داده تا دست به یک کار بین‌المللی بزند و به این ترتیب چین تصور کند که در آینده تبدیل به دولتی بزرگ جهانی خواهد شد و آنگاه است که امریکا مکارانه چین را در مسئولیت‌هایی مشخص استفاده خواهد نمود؛ همان‌طور که روسیه را در قضیۀ سوریه و سایر قضایا استفاده نمود.

ت‌.    هم‌چنین امریکا می‌خواهد به چین اشاره نماید که اگر قصد دارد به صفت یک دولت مؤثر در سطح جهانی ظاهر گردد، باید با امریکا به تفاهم رسیده و با آن همکاری نماید و نه با روسیه. به این ترتیب، امریکا، چین را اغوا نموده و اگر چین بخواهد با سیاست‌های امریکا مخالفت نشان دهد، از این اغواگری علیه آن استفاده خواهد نمود؛ طوری‌که از تأثیرگذار بودن در سطح جهان آن را محروم نموده آن را محاصره خواهد نمود؛ کاری‌که با روسیه کرد!

ث‌.    بدون شک، این امریکا بود که در پس درخواست سعودی و ایران از چین برای میزبانی و امضای آن توافق‌نامه قرار داشت تا کسی متوجه نشود که امریکا مستقیماً آن را مدیریت می‌کند؛ بلکه طوری به نظر برسد که چین در پس آن قرار دارد. امریکا می‌خواهد با این کار یک تیر را به دو نشان پرتاب کند:

اول: ناکام کردن نقشۀ یهود در عادی‌سازی روابط‌اش با سعودی و حمله به ایران و به این ترتیب اعمال فشار بالای امریکا توسط لابی‌گران یهودی، که تابعیت امریکایی دارند، آن هم درزمانی‌که امریکا سرگرم رسیدگی به جنگ روسیه و اوکراین می‌باشد.

دوم: وانمود این‌که توافق به دست آمده به طرح و حمایت چین صورت گرفته و نه امریکا، باعث می‌شود لابی‌گران یهود نتوانند در جریان انتخابات سال آینده امریکا در برابر بایدن قرار گیرند؛ مخصوصاً با توجه به این‌که توافق مذکور به مثابۀ مشت محکمی است بر سینۀ رژیم یهود و به شدت آن را آزرده است. به این ترتیب، طوری وانمود می‌شود که امریکا در پس این توافق قرار ندارد؛ بلکه این چین است که پیش‌گام شده و این امر باعث می‌شود لابی‌گران یهود نتوانند برای اقدامات مؤثر و یا حداقل با مؤثریت کم خویش علیه بایدن در انتخابات آینده توجیهی داشته باشند.

4. این‌که چرا رژیم یهود از این توافق ناراحت می‌باشد، به این دلیل است که نقشه‌های رژیم را برهم زده؛ در حالی‌که نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم یهود سرگرم دیدار از ایتالیا و زمینه‌سازی برای عادی‌سازی روابط‌اش با سعودی بود، ناگهان خبر عادی شدن روابط سعودی با ایران منتشر گردید و به شدت دچار سرخوردگی گردید؛ طوری‌که تا هنوز نتوانسته در مورد توافق میان سعودی و ایران ابراز نظری داشته باشد. پس توافق مذکور به مثابۀ مشت محکمی به سینۀ وی بود و وزارت خارجۀ وی از ابراز نظر در مورد توافق حاصله خودداری نمود. تحلیل‌گران یهود، نزدیک شدن سعودی و ایران را ضربه‌یی برای "اسرائیل" خوانده و گفته اند که این توافق، مانع عادی شدن روابط رژیم یهود با عربستان سعودی می‌شود و این در حد ذات خودش پیامی است برای "اسرائیل" با این محتوا که اجازۀ حمله به ایران را ندارد. «روزنامه‌ها و رسانه‌های اسرائیل، توافق ایران و سعودی را به بحث گرفته و آن را به مثابۀ ضربه‌ای به اسرائیل و مانعی در برابر تلاش‌های اعلان شدۀ بنیامین نتانیاهو در گسترش دایرۀ عادی‌سازی روابط خوانده اند. پیش از اعلان رسمی خبر توافق مذکور توسط چین و زمینه‌سازی برای ازسرگیری روابط میان ریاض و تهران، نتانیاهو در اظهاراتی در روم پایتخت ایتالیا از هدف‌اش برای تداوم تلاش‌هایش در جهت عادی‌سازی روابط میان تل ابیب و ریاض سخن گفته بود و گفته بود این کار از طریق ساخت راه‌آهن حجاز و پیوند دادن حیفا با سعودی توسط پروژۀ راه‌آهنی‌که از اردن خواهد گذشت، صورت خواهد گرفت.» (منبع: الجزیره 13 مارچ 2023م) حکومت نتانیاهو سرگرم زمینه‌سازی برای عادی نمودن روابط با سعودی و تشدید دشمنی علیه ایران و ایستادن در برابر آن بود و می‌خواست زمینۀ یک حملۀ نظامی به ایران را فراهم آورد؛ اما امریکا با این کار مخالف بود و سفرهای اخیر شماری از مسئولین امریکا به رژیم یهود به همین هدف صورت می‌گرفت. دلیل مخالفت امریکا این است که حکومت نتانیاهو علیه حکومت امریکا به رهبری دموکرات‌ها سرکشی نموده است. نتانیاهو عادی‌سازی روابط با سعودی را بزرگ‌ترین موفقیت و دستاورد خود و حکومت خود می‌دانست؛ زیرا عادی شدن روابط سعودی با یهود به معنای موافقت ضمنی سعودی با اعمالی است که رژیم یهود در فلسطین و علیه ایران انجام می‌دهد. ما جزئیات این موضوع را در پاسخ به پرسشی‌که به تاریخ 10 مارچ 2023م زیر عنوان "اهداف سفرهای مسئولین عالی رتبۀ نظامی امریکا به رژیم یهود" منتشر نمودیم، توضیح دادیم.

به این ترتیب، توافق فوق‌الذکر نتانیاهو را ناراحت نمود و آن را اقدام بدی برای رژیم خود می‌داند. «یولی اد لشتاین، رئیس کمیتۀ امور خارجۀ و امنیت کلیسا گفت: "ایران و سعودی اینک موافقت کرده اند که روابط‌شان را از سر خواهند گرفت و این برای اسرائیل و تمام جهان آزاد چیز بدی است.» (منبع: الجزیره 11 مارچ 2023م) شکی نیست که نتانیاهو به خوبی می‌داند که امریکا در پس این توافق قرار دارد؛ اما این را نیز می‌داند که رژیم وی بدون "حمایت بشری" هرگز برپا نخواهد بود و در حال حاضر حمایت بشری برای یهود از طرف امریکا صورت می‌گیرد، بناءً سکوت اختیار نموده! وی می‌خواست برای بحث در مورد این امور به واشنگتن برود؛ اما درخواست‌اش رد گردید. گزارش‌ها می‌رساند که نتانیاهو فشارهای کنونی را در پی قطع رابطۀ بایدن رئیس‌جمهور امریکا با وی راه‌اندازی نموده؛ چنان‌چه پیشنهاد سفر وی به قصر سفید تا کنون رد گردیده و نیز درخواست‌های مکرر نتانیاهو مبنی بر سفر به واشنگتن همواره با پاسخ منفی مواجه گردیده است. «چند هفته است که بنیامین نتانیاهو برای یک سفر به واشنگتن و حضور در قصر سفید به عنوان مهمان تلاش می‌کند؛ اما درخواست‌های مکرر وی همواره رد می‌شود.» (منبع: مصری الیوم 15 مارچ 2023م) در حدی‌که یکی از وزیران نتانیاهو در پی اظهارات انتقادآمیز بایدن از تعدیلات قضایی در رژیم یهود، اعصاب‌اش را از شدت خشم از دست داده گفت: «ما یک ستارۀ دیگری در پرچم ایالات متحده نیستیم.» پس از آن دیوان نتانیاهو گفت: «دیوان بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل به وزیران حکومت‌اش اشاره نمود که اظهارات جوبایدن رئیس‌جمهور امریکا مبنی بر منصرف شدن از ایجاد تعدیلات قضائی را دنبال نکنند. نتانیاهو تأکید نمود که ائتلاف اسرائیل با ایالات متحده مستحکم و تزلزل ناپذیر است.» (منبع: الجزیره 29 مارچ 2023م)

به این ترتیب، دلیل ناراحتی یهود از توافق سعودی و ایران و نیز دلیل سکوت رژیم یهود در برابر عدم موافقت بایدن با سفر نتانیاهو به واشنگتن، روشن می‌شود.

5. امریکا از توافق فوق استقبال نمود. کارین جان بیر سخن‌گوی قصر سفید گفت: «ما در جریان گزارش‌های مربوط به توافق میان ایران و سعودی قرار داریم و به صورت کل ما از هر گونه تلاشی‌که در پایان دادن به جنگ در یمن و آرام شدن تنش‌ها در منطقۀ خاورمیانه کمک نماید، استقبال می‌کنیم. این خود یکی از دلایل سفر رئیس‌جمهور بایدن در تابستان گذشته به منطقه برای گفتگو بود». وی افزود: «کاهش تنش و دیپلوماسی دوشادوش قوت بازدارنده عمل می‌کند و این پایه‌های اساسی سیاستی است که رئیس‌جمهور بایدن در جریان سفرش در ماه جولای به منطقه، گذاشت. بناءً متوقف شدن تنش‌ها در خاورمیانه، اولویت را تشکیل می‌دهد و بایدن از آن استقبال می‌کند.» (منبع: سی ان ان امریکا 11 مارچ 2023م) جان کربی، هماهنگ کنندۀ ارتباطات شورای امنیت ملی امریکا نیز گفت: «عربستانی‌ها واشنگتن را در جریان تماس‌های شان با ایرانی‌ها گذاشته بودند، اما ایالات متحده هیچ نقشی در توافق نداشته.»،وی گفت: «مردم به وساطت چین در این توافق اهمیت نمی‌دهند؛ مخصوصاً که این یک وساطت در یک بحران بوده و با تمایلات واشنگتن در آرام نمودن خاورمیانه هم‌سو است.» (منبع: الخلیج آن لاین، الجزیره، 11 مارچ 2023م) این ادعای مسئول امریکایی که امریکا در توافق هیچ نقشی نداشته، با این گفته‌اش که امریکا با سعودی‌ها در تماس بوده و نقش چین با تمایلات امریکا در آرام نمودن اوضاع در خاورمیانه هم‌سو است، تناقض دارد! او می‌خواسته نقش امریکا را پنهان کند؛ اما تناقض موجود در اظهارات‌اش خود این نقش را برملا نمود. جک سولیفان مشاور امنیت ملی امریکا به تاریخ 14 مارچ 2023م در اظهاراتی گفت: «سعودی‌ها در جریان گفتگوها و توافق با ایران، پیوسته با ادارۀ حکومت بایدن در تماس بوده اند.» وی هم‌چنین گفت: «واشنگتن این را یک توافق مثبت برای متوقف نمودن تنش‌ها در منطقه می‌داند و این کار با وساطت چین صورت گرفته، زیرا روابط امریکا و ایران در وضعیتی نیست که اجازه دهد امریکائی‌ها برای حل این مشکل وساطت کنند.» (منبع: الخلیج آن لاین، 16 مارچ 2023م) شبکۀ "العربیة" وابسته به سعودی نیز به تاریخ 16 مارچ 2023م به نقل از یک مسؤول عربستانی گفت: «کشور شاهی عربستان سعودی پیش از امضای توافق‌نامه با ایران در پکن، هم‌پیمانان خود به شمول ایالات متحده امریکا را در جریان قرار داده بود.» علاوه بر آن، خلیج آن لاین، که اظهارات مسئولین امریکایی را گزارش می‌کند، نیز به تاریخ 17 مارچ 2023م گفت: «بگومگوهایی در میان سیاست‌مداران عراقی وجود دارد، مبنی بر این‌که این ایالات متحده بوده که ریاض را وادار نموده روند توافق را سرعت بخشد.» حتی در میان سیاسیون و افراد آگاهان و بیدار ایران نیز کسانی هستند که واقعیت این بازی را درک کرده اند؛ چنان‌چه سایت "میدل ایست نیوز" ایران، جریان گفتگوی مهدی مطهرنیا، استاد علوم سیاسی و آگاه مسایل سیاست خارجه را که با سایت "فرارو" ایران انجام داده بود، به تاریخ 21 مارچ 2023م منتشر نمود که در آن می‌گفت: «تحرکات اخیر چین در پیوند به وساطت میان ایران و سعودی مرتبط با مفهوم نقطۀ وصل قدرت‌های جهانی است. من به عنوان یک تحلیل‌گر نمی‌توانم این ادعا را بپذیرم که چینایی‌ها ممکن است چنین گامی را به تنهایی و بدون هماهنگی با اعضای فعال در فعالیت‌های مشترک قدرت‌های جهانی به هدف کاهش تنش میان ایران و سعودی بردارند.» منظور او از "اعضای فعال" امریکاست؛ زیرا امریکا نخستین فعال عرصۀ جهانی و مؤثر اصلی در خاورمیانه می‌باشد.

موارد فوق به وضوح نشان می‌دهد که توافق مذکور به ارادۀ امریکا صورت گرفته و نیز چین با ارادۀ امریکا وساطت نموده و ایران و سعودی به اشارۀ امریکا از چین خواسته اند توافق و امضای آن را میزبانی نماید.

6. به این ترتیب، پرده از چهرۀ دولت‌های منطقه برداشته می‌شود و روشن می‌شود که چگونه در چهارچوب سیاست‌های ترسیم شده توسط امریکا در حرکت می‌باشند؛ امریکایی‌که زمام امور آن‌ها را در اختیار دارد. هرگاه امریکا از وابسته‌گانش، اعم از دنباله‌روان و یا آنانی‌که در محور امریکا می‌چرخند، بخواهد با یک‌دیگر تفاهم نموده و مشکلات شان را در میان خود حل و فصل نمایند، آنان با زمینه‌سازی و راه‌اندازی مذاکرات، دستور را عملی می‌کنند و هرگاه از آنان بخواهد با یک‌دیگر با نفرت و دشمنی تعامل نمایند، آنان لبیک گفته و زمینۀ دشمنی میان خود را فراهم می‌کنند. اگر چنین نمی‌بود، امریکا هرگز نمی‌توانست در منطقه کاری را انجام دهد. بناءً راه نجات از شر امریکا این است که پیش از آن باید این نظام‌های حاکم در منطقه را از میان برداشت و سپس نظامی را برپا نمود که الله، رسول و مؤمنین را راضی می‌کند؛ نظامی‌که مسلمانان جهان را در قالب دولتی واحد جمع خواهد نمود که همانا نظام خلافت بر منهج نبوت است؛ خلافتی‌که الله سبحانه وتعالی وعدۀ برپایی آن را در قرآن کریم داده:

﴿وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ﴾ [نور: ۵۵]

ترجمه: الله به افرادی از شما که ایمان آورده اند و کارهای شایسته انجام داده اند، وعده داده است که قطعاً آنان را در زمین جانشین می‌سازد، همان گونه که کسانی را که پیش از آنان بودند جانشین نمود.

رسول الله صلی الله علیه وسلم نیز بشارت آن داده:

«ثُمَّ تَكُونُ خِلَافَةً عَلَى مِنْهَاجِ النُّبُوَّةِ» ثم سکت. (رواه احمد)

ترجمه: سپس خلافت بر منهج نبوت خواهد بود.

رسول الله صلی الله علیه وسلم پس از آن سکوت نمود. حدیث را احمد روایت نموده است.

مترجم: عبدالله دانشجو