- نشر شده در جریده الرایه
(ترجمه)
روز یکشنبه خانواده‌های سودانی همایش اعتراضی را در مقابل وزارت خارجۀ آن کشور به راه انداختند و خواهان آن شدند تا شهروندان گیرماندۀ سودانی در نتیجۀ ویروس کرونا در ووهان چین را بازگرداند. (منبع: الخرطوم 16 فبروری 2020م)
در این همایش خانواده‌های سودانی بی‌توجهی وزارت خارجۀ آن کشور را به باد انتقاد گرفتند. اما حکومت موقف شرم‌آورش را توجیه نموده و می‌گوید که دولت در تلاش است تا جهت انتقال گیرمانده‌ها هواپیمایی را به کرایه گیرد؛ چون حکومت برای انتقال آنها باید با یک شرکت هوایی خارجی قرارداد امضاء نماید و بابت انتقال آنها قیمت گزاف بپردازد.
نپرداختن به انتقال گیرمانده‌ها از شهر ووهان باعث آن شده که ده‌ها دانشجو، بازرگان و افراد مقیم سودانی که تعدادشان مشخص نیست، در چین گیر بمانند. گزراش‌ها حاکی از آنست که در حدود 130 دانشجوی سودانی با فامیل‌های‌شان در وضعیت روانی نامناسبی قرار داشته و بدلیل تأخیر مقامات سودانی در بیرون کردن آنها پس از انتشار ویروس کرونا سخت‌ترین مشکلات را متقبل شده‌اند. آنها هشدار داده‌اند که امکان دارد که به ویروس کرونا آغشته شوند و موادغذایی آنها در حال تمام شدن است. آنها مجدداً خواهان آن شده‌اند که در بیرون کردن‌شان حکومت و سفارت آن کشور در چین فورا اقدام نمایند.
بشیر السر دانشجوی مرحلۀ دکترای دانشگاه زراعتی ال خوا جونگ ووهان چین در تماس تیلیفونی به روزنامه الخرطوم بیان داشت که سفارت سودان در چین به آنها گفته است که حکومت امکانات لازم برای بیرون کردن آنها را ندارد. وی مسوولیت مصاب شدن هر فردی سودانی را به عهدۀ وزارت خارجۀ سودان و کمیتۀ مربوط به این امر دانسته است. در ادامه افزوده است: «امروز ما صحت‌مند هستیم؛ اما نمی‌دانیم فردا چی اتفاقی خواهد افتاد.» بشیر السر بیان داشت: «وضعیت در شهر ووهان روز بروز سخت‌تر می‌شود.» و نگرانی‌ها از آن است که وضعیت صحی/بهداشتی بیشتر از پیش خطرناک شود.
این‌ها حکام و فرمان‌داران ما هستند و این نحوۀ برخوردشان با اتباع و رعیت‌شان است؛ اما حکام در حوزۀ اسلام طوری دیگری بودند. بطن تاریخ مملو از داستان‌های‌شان در سرپرستی خوب‌شان از رعیت‌شان است. مردی بادیه‌نشین با خانم و شش فرزند دخترش نزد خلیفۀ مسلمان‌ها عمر ابن الخطاب آمده گفت: «ای عمر! این‌ها دخترانم و مادرشان استند، آنها را طعام بده و به آنها لباس بپوشان و از اکنون به بعد محافظ آنها باش.» عمر رضی الله عنه گفت: «اگر این کار را نکردم چی؟» مرد بادیه‌نشین گفت: «برخواهم گشت.» عمر گفت: «و اگر بازگشتی چی می‌شود؟» آن مرد گفت: «قطعاً از حال آنها در روز آخرت پرسان خواهی شد، در مقابل الله ایستاد خواهی شد و نتیجۀ کارت یا دوزخ خواهد بود و یا بهشت.» عمر رضی الله عنه فرمود: «این امت هرگز نابود نخواهد شد تا آن زمان که در میانش امثال این‌ها باشد.»
سیاست به معنای سرپرستی امور است و سرپرستی طبق عقیده و مبدأ صورت می‌گیرد که اهل یک سرزمین به آن باورمند باشند؛ اما حکام امروزی ما طبق ایدیولوژی سرمایهداری بر ما حکم می‌کنند؛ ایدیولوژیی‌که بر ارزش‌ها و مبدأ امت اسلامی هیچ ارزشی قایل نیست، چی برسد به این‌که امور امت را سرپرستی نماید. امروز به دلیل بدی و خرابی نظام‌هایی‌که بر ما حکم‌روایی می‌کنند؛ سیاست مفهوم غیرحقیقی و غیراصلی را که در اسلام دارد، به‌خود گرفته و حکامی‌که به خوشی خود وارد سرمایهداری غربی شده‌اند، آن (نظام‌های) را از زیر بلند می‌کنند تا سقوط ننماید. آنها دستورات سرمایهداری را اجراء نموده، سرزمین‌ها را به فقر کشانده، از سرپرستی امور مردم دست کشیده، نحوۀ سلب و غارت دارایی‌های مردم را خوب آموخته و این‌که چگونه مالیات را که به آن نام‌های گوناگون داده‌اند، وضع نمایند، خوب بلد استند.
این طبیعی‌ست که وضعیت شبیه وضعیت گیرمانده‌ها در ووهان چین اتفاق بیفتد. این همه و مصیبت بزرگ‌تر از این حکام سرزمین‌های اسلامی استند که مطابق به نگرش اسلام با اتباع و رعایای‌شان برخورد نمی‌کنند. آنها از مسوولیت فرار می‌نمایند و عمل‌کردها و سیاست‌شان هیچ پیوندی با مفهوم سرپرستی ندارد. آنها هیچ چیزی را خوب انجام داده نمی‌توانند؛ مگر چنگ زدن به نطام‌های سرمایهداری که همه ارزش‌های نیک را از بُن بر کنده و تنها و تنها بر ارزش مادی تمرکز می‌کند! امروز آنها برنامه‌های تنگ نمودن حوزۀ اقتصادی و رام نمودن مردم را با یهود تمرین می‌کنند، با وجو این‌که امت اسلامی سیاست‌های آنها رد نموده نمی‌پذیرند. اما تقدیس و احترام آنها به برنامه‌های آمادۀ باداران‌شان در غرب و تطبیق این برنامه‌ها با آهن و آتش، با سمع و طاعتِ کورکورانه از بادران‌شان؛ شاید آنها را به اسیاد و بادران آنها نزدیک بسازد و رضایت و خوشنودی آنها را بدست آورند و از طرف باداران‌شان به چوکی‌های کج و سست دست یابند؛ تا از این طریق حرص قدرت و قدرت‌خواهی خود را اشباع نمایند.
سرپرستی امور مردم واجب و بلکه از مم‌ترین واجبات است. دین اسلام به انسان و سرپرستی امورش توجه ویژه‌ای مبذول داشته است. از عبد الله ابن عمر رضی الله عنهما روایت است که از پیامبر صلی الله علیه وسلم شنیده که می‌فرمود:
«كُلُّكُمْ رَاعٍ وَمَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ فَالْإِمَامُ رَاعٍ وَهُوَ مَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ وَالرَّجُلُ فِي أَهْلِهِ رَاعٍ وَهُوَ مَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ وَالْمَرْأَةُ فِي بَيْتِ زَوْجِهَا رَاعِيَةٌ وَهِيَ مَسْئُولَةٌ عَنْ رَعِيَّتِهَا وَالْخَادِمُ فِي مَالِ سَيِّدِهِ رَاعٍ وَهُوَ مَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ»
ترجمه: همه‌ای شما سرپرست و مسئول رعیت خود هستید. امام/خلیفه مسئول رعیت و اتباع خود است. مرد در اهل خودش سرپرست و مسئول است. زن در خانۀ شوهرش سرپرست و مسئول آن است. خادم/کارگر در مال آقا و سیدش سرپرست و مسئول است.
ابن عمر می‌گوید؛ من این همه را از رسول الله صلی الله علیه وسلم شنیدم و گمان می‌کنم که فرمود:
«وَالرَّجُلُ فِي مَالِ أَبِيهِ رَاعٍ وَهُوَ مَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ فَكُلُّكُمْ رَاعٍ وَكُلُّكُمْ مَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ»
ترجمه: و مرد در مال پدرش سرپرست بوده و از آن مورد بازپرس قرار می‌گیرد، پس همه‌تان چوپان/سرپرست و مسئول رعیت خود استید.
از این جهت الله سبحانه وتعالی داشتن حاکمیت و سلطه را از برای سرپرستی امور امت و حفاظت حقوق شرعی آنها فرض و واجب گردانیده است تا باشد نیازهای اساسی آنها برآورده شود. از ام سلمه ابن عبید الله بن محصن و او از پدرش روایت نموده که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود:
«مَنْ أَصْبَحَ آمِناً فِي سِرْبِه، مُعَافي فِي بَدَنِهِ، عِنْدَهُ قُوتُ يَوْمِهِ، فَكَأَنَّمَا حِيزَتْ لَهُ الدُّنْيا بِحَذَافِيْرِهَا»
ترجمه: کسی‌که در حالی صبح نماید که اهلش در امان باشد، بدنش صحت و عافیت داشته، خوراک همان روزش را داشته باشد؛ این‌گونه است که گویا همه‌ای دنیا برای او گِرد آورده شده باشد.
اسلام نیازهای اساسی را در شش مورد خلاصه نموده است: خوراک، پوشاک و مسکن و فراهم نمودن این سه چیز را به همه‌ای افراد و رعایای دولت به‌گونه‌ای فردی واجب نموده است. سه مورد باقی‌مانده عبارت اند از: امنیت، صحت و آموزش که دولت این سه مورد را برای جامعه فراهم می‌سازد. اسلام برای فراهم نمودن این همه تشویق بسیاری نموده است؛ برای دولت واجب است تا گرسنه را سیر و برای بی‌سرپناه، سرپناه آماده کند. این همه مربوط به امور مردم و رعیت است که دولت مکلف است هرکه از برآورده ساختن نیازهای اساسی‌اش ناتوان می‌ماند؛ برایش تهیه کند.
هیچ راه‌حلی برای رهای از وضعیت کشنده‌ی کنونی وجود ندارد؛ مگر این‌که علیه این حکام بپا خیزیم. برای از سرگیری زندگی اسلامی با ریشه‌کن نمودن این دولت‌های کارتونی که به مشکلات و چالش‌های ما به دید سبک و کم می‌نگرند و انواع شکنجه‌ها را بر ما روا می‌دارند؛ از نو بیدار شویم. با فعالین مخلص دولت رعایت و سرپرستی را برپا نماییم-دولت خلافت راشدۀ ثانی بر منهج نبوت. الله سبحانه وتعالی می‌فرماید:
﴿لِمِثْلِ هَذَا فَلْيَعْمَلْ الْعَامِلُونَ﴾
ترجمه: برای مثل این باید عمل‌کنندگان عمل نمایند.
برگرفته از جریده الرایه
نویسنده: استاد غادة عبد الجبار (أم اواب)- خرطوم
مترجم: منیب حمیدی
#کرونا
#Corona
#Covid19
