د CNN د خبر له مخې د بایډن ادارې ګانګرېس ته وویل چې له پاکستان سره ښايي یو هوکړه‌لیک لاسلیک کړۍ، چې پر اساس به یې د امریکا متحده ایالات د پاکستان هوايي حریم په افغانستان کې د استخباراتي او نظامي عملیاتو لپاره وکاروي. د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت له لوري د دغه راپور تکذیب هم د تصدیق په معنی دی.

د امریکا متحده ایالاتو په دې وروستیو کې د پاکستان د هوايي حریم د یوه دهلېز په کارولو سره دوه ډرون بریدونه ترسره کړل چې ډېري خلک یې پکې ووژل. په افغانستان کې د امریکا له شرموونکې ماتې وروسته د پاکستان نظامي او سیاسي رهبري څنګه د پاکستان هوايي حریم د امریکا بې پيلوټه او جنګي الوتکو ته پر یوه لویه لار بدلوي، چې په وسیله یې دوی زموږ افغان وروڼه بمباروي، په افغانستان کې د طالبانو پر دولت نظامي فشار راوړي او په بلوچستان کې د زموږ د اتومي اثبات جاسوسي کوي!؟

پاکستاني چارواکي په اغېزمنه توګه بایډن ته اجازه ورکوي، چې له مخکینۍ دروازې څخه تر وتلو وروسته له شاتنۍ دروازې څخه له لازیاتو وړتیاوو سره راشي. پر دې سربېره دغه خاین چارواکي د الله سبحانه وتعالی او رسول الله صلی الله علیه وسلم له اوامرو څخه په ښکاره سرغړونې سره له بایډن څخه غواړي، ترڅو له هند سره اړیکې ښې کړي؛ امریکا ته تسلیمېږي، چې امریکا خپلې سیمه‌ييزو موخو ته ورسېږي یعنې مودي په سیمه‌ کې ځواکمن کړي.

اې د پاکستان مسلمانانو! زموږ ګډوډ حالت د نظامي کمزورۍ له امله نه دی. موږ مخکې شوري روسیه له اسلامي نړۍ وشړله او اوس مو امریکا ایستلو ته اړ کړې ده. زموږ د کمزورۍ دلیل اقتصادي کمزوري هم نه ده. د مسلمانانو سیمې د اقتصادي سرچینو له اړخه بډایې دي، د افغانستان په ګډون چې امریکایانو د «لیتیمو سعودي عربستان» ګڼلی دی. زموږ د کمزورتیا لامل هغه امریکا پلوه سیاسي او نظامي رهبري ده، چې غواړي د امریکا ماتې پر بریا بدله کړي، د مسلمانانو د مقدساتو په ساتنه کې غفلت کوي، د اشغال شوو اسلامي خاورو د ازادۍ مخه نیسي او د غرب نړیوال نظم ته وفادار پاتې کیږي؛ چې قدرت ته د اسلام د بېرته راګرځېدو د مخنیوي لپاره جوړ شوی دی.  

اې د پاکستان د وسله‌والو ځواکونو مسلمانو افسرانو! تر اوسني نړیوال نظم لاندې د مسلمانانو خیانت به ورځ په ورځ زیاتېږي. زموږ حاکمان به د FATF لېستونو، د پیسو نړیوال صندوق شرایطو او د ملګرو ملتونو د حللارو په نامه د غرب د ګټو خوندي کولو لپاره پلمو جوړولو ته دوام ورکړي. د دغه نړیوال نظم جرړې وباسئ، که نه دغه خاین چارواکي به د خیالي اقتصادي ګټو د خونديتوب په نامه زموږ ستراتیژیکو ګټو قرباني کولو ته دوام ورکوي. الله سبحانه وتعالی تاسو ته یو زرین فرصت درکړی، ترڅو د خلافت دولت په تاسیسولو سره د دغه نړیوال نظم ځنځیرونه وشلوئ او پاکستان، افغانستان او منځنۍ اسیا د یوه دولت په توګه سره متحد کړئ.  ټپي امریکا په داسې دریځ کې نه ده چې ستاسو پر وړاندې ودرېږي. د نبوت پر منهج د خلافت د بیا تاسیس لپاره حزب‌التحریر ته په نصرت ورکولو سره موږ له دغو امریکا پلوه چارواکو څخه وژغورئ. الله سبحانه وتعالی فرمايي:

﴿قُلِ اللَّهُمَّ مَالِكَ الْمُلْكِ تُؤْتِي الْمُلْكَ مَنْ تَشَاءُ وَتَنْزِعُ الْمُلْكَ مِمَّنْ تَشَاءُ وَتُعِزُّ مَنْ تَشَاءُ وَتُذِلُّ مَنْ تَشَاءُ بِيَدِكَ الْخَيْرُ إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ﴾ ‌[آل‌عمران: ۲۶]

ژباړه: ووایه اې الله، د هر څه مالکه! ته چې هر چا ته وغواړي حکومت او واکمني ورکوې او هر چا ته چې وغواړې ترې اخلې یې؛ هر چا ته چې وغواړې عزت ورکوې او هر چا ته چې وغواړې ذلیل کوې یې. ستا په لاس کې خیر دی او بېشکه ستا هر څه په وس کې دي.

د حزب‌التحریر ـ ولایه پاکستان مطبوعاتي دفتر

#أفغانستان

#Afganistan

#Afghanistan

یو میلیون افغان ماشومان له لوږې سره لاس او ګرېوان دي؛ لس میلیونه هلکان او نجونې د ژوندي پاتې کېدو لپاره نړیوالو مرستو ته اړ دي. په داسې حال کې چې د دې هېواد خلک له ناورین څخه کړېږي، ملګري ملتونه له طالبانو او پر افغانستان د هغوی له تسلط څخه خبرې  کوي او داسې ښيي چې دغه ناورین له هغه وخت راهیسې پيل شوی، چې طالبانو قدرت تر لاسه کړ! د ملګرو ملتونو سرمنشي، آنتوني ګوترش له لوري په یوه بیانیه کې ویل شوي، چې کله طالبانو واک تر لاسه کړ،  د عمومي بېوزلۍ کچه مخ پر لوړېدو ده او عامه خدمات هم د ویجاړېدو په حال کې دي. دا واقعاً د شرم خبره ده! ګوترش باید حقیقت ووايي. آیا له طالبانو وړاندې په هېواد کې امنیت تامین و!؟ او ایا د ملګرو ملتونو او  نړیوالې ټولنې د اندېښنو راپورونه واقعاً صادقانه دي؟

شل کاله کېږي چې افغانستان له امریکايي ښکېلاک څخه کړېږي. دغه هېواد له وژنو، د زېربناوو له تخریب، د سرچینو له وچېدو، وچکالۍ او بېوزلۍ څخه وکړېد. امریکا چې د پرمختګ په پلمه یې افغانستان اشغال کړی و، د افغانستان پر ځان بساینې لپاره له نړیوالو مرستو څخه هېڅ ګټه وانخیستل شوه.

د ملګري ملتونه لاپې وهي، چې د میلیونونو کسانو د لوږې رفع کولو لپاره کار کوي. هغه نړیوال نظم چې مسلمان ځوانان یې ووژل، مقدسات یې تر پښو لاندې کړل او د دوی شتمنۍ یې لوټ کړې، اوس غواړي له دوی سره مرسته وکړي، ښه پوهېږي چې له افغانستان څخه وتل د دوی د ماموریت بشپړېدل و. د امریکا د بهرنیو چارو وزیر اعلان وکړ چې هېواد یې پر خپل ځان بساینې ته نه رسېږي، ځکه یې افغانستان پرېښود. ولې د طالبانو کړه وړه چې د نړیوالو سیاسي موازینو پر اساس یو نوی حکومت ګڼل کېږي، راپورته کوي!؟ ایا هغه حکومت چې له غرب سره یو لاس و، نړیوال نظم په همدې لهجه عمل کاوه؟ موږ ټولو ولیدل چې ملګرو ملتونو څرنګه خپلې مالي مرستې هغو هېوادونو ته، چې د دریېمې نړۍ په نوم یادېږي، د سیاسي، اقتصادي، ټولنیزو توافقاتو له مخې، چې غربي نظم پرې تپي، وړاندې کوي. د CEDAW  او بېجنګ کنوانسیونونه د مالي مرستو په بدل کې په زور پر اسلامي هېوادونو وتپل شول.  

امریکا په لاندې ډول د نړۍ رهبري په لاس کې اخلي: د غلا ذهنیت جوړوي، د دولتي قدرت سرچینې وچوي، د دوی شتمنۍ چور کوي او وروسته ترې هغه جزوي ازادي هم غصبوي! وروسته غله موږ ته ګوري، تر څو زموږ د شتمنیو له چور څخه زموږ سره مرسته وکړي! څومره سخي غل! د هغوی سخاوت پای نه مومي، دوی نه غواړي چې موږ له لوږې څخه خلاص کړي، بلکې له هغه اسلام سره چې موږ یې لېږدوو، جنګېږي او غواړي چې د غربي تمدن څراغ موږ ته راکړي، تر څو د دوی په څېر شیطانان شو! الله تعالی په خپلو خبرو کې صادق دی او فرمایلي یې دي:  

 [وَدُّواْ لَوْ تَكْفُرُونَ كَمَا كَفَرُواْ فَتَكُونُونَ سَوَاءً...] [نسأ: ۸۹]

ژباړه: هغوی خو دا غواړي لکه چې څنګه په خپله کافران دي، هماغسې تاسو هم کافران شئ؛ تر څو تاسې او هغوی ټول سره برابر شئ...

هغه پیسې چې سازمان ملل یې ادعا کوي، افغانستان ته یې ورکوي، خالص نه دي. موږ ولیدل چې سیاسي پیسو په سوریه کې څه وکړل او څرنګه یې جهادي خوځښتونو ته خنډونه جوړ کړل او همدې خوځښتونو ته وفادار کسان یې ووژل. الله سبحانه و تعالی تل موږ ته د کافرانو له چل او فریب څخه خبر راکړی، فرمایلي یې دي:  

 [إِن تَمْسَسْكُمْ حَسَنَةٌ تَسُؤْهُمْ وَإِن تُصِبْكُمْ سَيِّئَةٌ يَفْرَحُواْ بِهَا وَإِن تَصْبِرُواْ وَتَتَّقُواْ لاَ يَضُرُّكُمْ كَيْدُهُمْ شَيْئًا إِنَّ اللّهَ بِمَا يَعْمَلُونَ مُحِيطٌ] [عمران: ۱۲۰]

ژباړه: که تاسو ته څه ښېګڼه رسېږي، نو هغوی خپه کېږي او که پر تاسو څه مصیبت راځي، نو دوی پرې خوشالېږي. خو د هغوی هېڅ دسیسه ستاسو پر خلاف اغیزمنه کېدای نه شي. په دې شرط چې تاسو له صبر څخه کار واخلئ او له الله تعالی څخه د وېرېدو سره عمل وکړئ. دوی چې هر څه کوي د الله تعالی د علم په چاپېریال کې دي.

په همدې توګه الله سبحانه وتعالی فرمايي:

ژباړه: یهودیان او عیسویان به هېڅکله له تا څخه خوشاله نه شي، تر څو  د هغوی په لاره (دین) لاړ نه شې. دوی ته ووایه چې سمه لاره یوازې هماغه ده چې الله تعالی ښودلې ده. که ته له هغه علم وروسته چې درکړل شوی دی، د هغوی په غوښتنو پسې لاړ شې؛ نو ستا هېڅ دوست او مرستندوی نشته، چې د الله تعالی له نیونې څخه د وژغوري. [بقرة: ۱۲۰]

همدا راز رسول الله صلی الله علیه وسلم موږ د دوی له پيروۍ څخه منع کړي یو:

«لَا تَسْتَضِيئُوا بِنَارِ الْمُشْرِكِينَ»

ژباړه: د مشرکینو له اور څخه رڼا مه غواړئ.

اې په افغانستان کې حاکمو خلکو! ومولیدل چې امریکا او نړیوال نظم څومره له خیانت څخه ډک دی، مخکې یې د فلسطین، سوریې او عراق له خلکو سره خیانت وکړ... او نن ورځ د مسلمانانو پر وړاندې تاسو ته نږدې د هند رژیم د جنایت شاهدان دي. دوی له مسلمانانو سره هوکړو ته درناوی نه کوي. ایا وروسته به دوی پر تاسو پام وکړي؟ د دوی له خولو نفرت بهر راوځي او تاسو د هغه ناورین لامل بولي، چې دوې لسیزې وړاندې یې رامنځ ته کړی و. یوازې په دې دلیل چې تاسو یو اسلام‌پال خوځښت یاست.

د الله تعالی د محبت رسۍ د خپل دښمن پر لور مه اوږدوئ او د دوی پر وړاندې لاره بنده کړئ، په دې سره خپل ځان او کورنۍ له هغه اور څخه چې د سون توکي یې خلک او تيږې دي وساتئ. له لوږې او بېوزلۍ څخه ځان ژغورل د الله سبحانه وتعالی په کتاب کې ذکر شوي او ټول شی یې په تفصیل سره بیان کړي دي او د نړۍ لپاره شفا پکې ده. قرآن کریم نه یوازې یو رقیه کتاب دی، بلکې له نظامونو او سیاسي، اقتصادي او ټولنیزو تګلارو یې هم په ژوند کې ګټه واخلئ، چې کولای شي افغانستان او ټولو اسلامي هېوادونو ته نجات ورکړي. یوازې په یووالي کې له خپل ملت سره ژوندي پاتې شئ.

[وَإِنَّ هَذِهِ أُمَّتُكُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَأَنَا رَبُّكُمْ فَاتَّقُونِ] [انبیأ: ۹۲]

ژباړه: دغه ستاسو امت په حقیقت کې یو امت دی او زه ستاسو رب یم، نو تاسو زما عبادت وکړئ.

د حزب التحریرـ مرکزي مطبوعاتي دفتر د ښځو برخه

#Afghanistan

#Afganistan

#أفغانستان

د ۲۰۲۱م، د سپټمبر په ۲۴مه، د قواد غیر رسمي اتحادیې رهبرانو اعلان وکړ: «موږ یو له بل سره تعهد کوو، چې د ازادو او خپلواکو قوانینو، چې له نړیوالو قوانینو څخه سرچینه اخلي، موږ له کوم جبر او ګواښ پرته پرمختیا ورکولو ته ژمن یو، ترڅو چې د هند په پاسیفیک او سیمه کې امنیت پیاوړی شي. [1] دغو رهبراونو په څرګنده د دوی د خبرو د اصلي موخې په توګه د چین نوم وانخیست، خو دا ښکاره وه، چې د دوی اصلي موخه او مخاطب بېجنګ و. سربېره پردې، د اسیا د پاسفیک پر ځای د هند د پاسفیک د اصطلاح یادونه څرګنده اشاره ده چې هند، متحده ایالات، جاپان او استرولیا په سیمه کې د چین د نفوذ زغم نه لري.

د قواد ناسته د AUKUS د اعلامیې په تعقیب ترسره شوه، چې په دغه اعلامیه کې متحده ایالاتو، انګلستان او استرلیا یو نوی پوځي تړون د استرلیا لپاره د نورو شیانو تر څنګ بحري هستوي سیستم اعلان کړ. په ۲۰۱۶م کال کې متحده ایالاتو او انګلستان له چاپان سره یو پوځي تړون وکړ، که څه هم په دغه تړون کې د جاپان لپاره بحري هستوي سیستم نه و شامل، خو چین له دغو دواړو هوکړو سره سخت مخالفت وښود. چین  قواد د یوه میکانېزم په توګه یاد کړی، چې د سړې جګړې ذهنیت دوامداره ساتي.[۲] د چین د بهرنیو چارو وزارت ویاند ژاولیجایان د AUKUS په اړه وویل: «د امریکا دغه اقدام په جدي ډول د سیمې امنیت ثبات ګواښي.» [۳]

که دغه ډول پوځي تمریناتو ته وګورو، نو د اسیا لپاره د اوباما د ستراتیژۍ محور او له چین سره د ټرامپ سوداګریزې جګړې ته کتو، د ناامنۍ د ډېریدو احتمال شنته، چې بلاخره امریکا به له چین سره د مخامخ کېدو پر لور بوځي. د فایننشیال ټایمز په نقل سره، اډوارډ لوس باور لري، چې امریکا به له چین سره ژر جګړه وکړي.[۴] نور شنونکي هم وایي، چې امریکا له چین سره د محدودیت او مخنیوي دریځ غوره کړی او برانډس او بیکلي وړاندیز کړی، چې له تېرو پینځو کلونو راهیسې امریکا د چین په نوي کنټرول باندې لګیا ده.[۵] د لارسون په وینا متحده ایالاتو د سړې جګړې (دویم ساړه جنګ) د وخت محدودیتونه بیا راژوندي کړل، ترڅو د روسیې او چین د شریرانه طرحو مخنیوی وکړي.[۶] په ورته وخت کې د مفکرینو د کوچنۍ ډلې استازی جان آیکن بیري له چین سره په معامله کاملاً باور لري او وایي چې چین به له نړیوال نظم سره سم له لویدیځ سره په حاکمیت کې یو ځای شي.[۷]

د ټکر او نښتې کلیمې اکثراً د جګړې سره معادل دي، خو دغه کلیمې ګمراه کوونکې دي او د امریکا او چین اړیکې په سمه توګه نشي منعکس کولی. په پراخه کچه له هېوادونو سره د امریکا تعامل په دریو مرحلو ویشل کېدای شي؛ چې جګړه، محدودیت (بندیز) او معامله کول دي. له یوې مرحلې څخه بلې مرحلې ته تګ معمولاً ګونګ ښکاري او شنونکي یې له یو دولت سره د امریکا د اړیکو د تشریح کولو لپاره د جنګ او جګړې له کلیماتو څخه استفاده کوي.

ډېری وخت له دغو دریو مرحلو څخه جګړه د یوې ساده اصطلاح لکه تاوتریخوالي په توګه پیژندل کیږي، چې د یوه دولت له لوري پر بل دولت باندې کېږي. که یې په لنډ ډول ووایو؛ جوړ حکومتونه او ان نوي حکومتونه چې قدرت ته رسیږي، له نړیوال نظم سره سم باید د غرب له حاکمیت سره یو ځای شي. په دې توګه ځینې هېوادونه لکه روسیه او چین په غرب باندې د حاکم سیسټم ملاتړ کوي، ان که د غرب برخه له نړیوال سیسټم څخه د زوال په حالت کې هم وي.‏[۸]

د بندیز مفهوم درک کول ستونزمن دی، ځکه په ګونګ ډول تعریف شوی دی. جورج کینان د بندیز د مفهوم اصلي طراح دی، بندیز په نړیواله کچه د کمونیزم د ایډیولوژۍ د نفوذ محدودول دي او د امریکا د بهرنۍ پالیسي نظامي کول دي. کینان د محدودیت په اړه خپل فکر د « سیاسي محدودیت د یو سیاسي ګواښ» په توګه بیان کړ.[۹] داسې ښکاري چې د متحده ایالاتو بریالي حکومتونو په قصدي ډول د کینان د کنترول مفکوره محدوده کړې، ترڅو د هر حکومت نظامي ځواک، اقتصادي، ځمکنۍ توسعې او ایډیولوژیکې هیلې، چې د امریکا ګټو ته خطرناکې ګڼل کېږي، بندې کړي.

له دویمې نړیوالې جګړې وروسته متحده ایالاتو د کوریا په ټاپو وزمه کې د کمونیزم د خپرېدو د مخنیوي په خاطر له چین سره جګړه پیل کړه. له ۱۹۵۳م، څخه وروسته متحده ایالاتو اسیا د اقیانوس په ساحه کې د کمونیزم د ایډیولوژۍ د نفوذ د مخنیوي په خاطر د چین په کنټرولو باندې پیل وکړ. ځینې وخت به متحده ایالاتو په افریقا کې له شورویانو سره او په ویتنام کې له چینایانو سره نیابتي جګړې کولې، تر څو په ټوله نړۍ کې د کمونیزم د نفوذ مخنیوی وکړي. د چین او شوروي کمونیستي هېوادونو د جلا کېدو ۷ میاشتنۍ سرحدي جګړې له امله په ۱۹۶۹م، کې امریکا وتوانیده، چې چین په ډېره اسانۍ سره کنټرول کړي.

د ۲۱مې پېړۍ د لومړۍ لسیزې او ۱۹۷۰م کال تر منځ امریکا هڅه وکړه، چې چین په نړیوال نظم کې ښکېل کړي. د دغو هڅو اوج په WTO د چین د داخلېدو څخه د امریکا ملاتړ و. د ۲۰۰۰ م، کال په نیمایي کې چین د امریکا د ستراتیژیک سیال په توګه پیژندل کېده. که چېرې د افغانستان او عراق جنګ بوش او اوباما نه وای مشغول کړي، امریکا به ډېر مخکې د چین د کنټرول لپاره حرکت کړی و.

نن ورځ، امریکا د دویمې سړې جګړې یا بندیز څخه لاس واخیست. امریکا له خپلو همکارانو سره هڅه کوي چې د چین سمندري ځواک د سویلي اسیا په بحر کې له ګواښ سره مخ کړي. د چین لپاره یې سخته کړه، چې له شمالي کوریا، تایوان او خپلو ګاونډیانو سره ځمکنۍ ستونزې حل کړي. په یورشیا کې د چین د OBOR خرابول دي. په ښکاره ډول د ۱۹۵۰م، راهیسې، د امریکا ایډیولوژیکي اړتیاوې له چین سره د خپلو اړیکو په زړه کې دي، چې اوس یې د جنګ، کنترول(بندیز) او معاملې شکل غوره کړی دی.

د جګړې مرحلې، کنټرول او معامله کول د یوه ځانګړي ملت لپاره نه دي، ځانګړي شوي، سربېره پردې چې عمومي دي، خو د ایډیولوژیکي ملاحظاتو لخوا پر مخ وړل کېږي. په مدینه کې لومړني اسلامي دولت په چټکۍ سره د قریشو پر وړاندې د جنګ اساس غوره کړ. د بدر او احد له جګړو مخکې د رسول الله صلی الله علیه وسلم په هڅونه پر قریشو څو بریدونه تر سره شول، چې یوازې د جګړې رامنځ ته کول یې غوښتل. له قریشو سره دغه جګړه ییز حالت، د حدیبې په سولې سره کنټرول شو.

دغه تړون رسول صلی الله علیه وسلم ته اجازه ورکړه، چې په عربي ټاپو وزمه کې له نورو دولتونو او قبیلو سره د جنګ او تړون له لارې د قریشو نفوذ په ډېر لږ وخت کې کم کړي. د دغې تړون له لاسلیک کولو یوازې دوې اونۍ وروسته رسول صلی الله علیه وسلم د بنو خیبر ځواک، چې له قریشو سره متحد و، له منځه یووړ. دغه تړون رسول صلی الله علیه وسلم وهڅاوه چې نورې قبیلې او د عربستان ګاونډي هېوادونه په ښکاره ډول اسلام ته دعوت کړي. له همدې امله له نورو قبیلو او حکومتونو سره تعامل ډېر ژر د قریشو ځواک کم او د اسلام د پراخۍ لامل شو. له رسول صلی الله علیه وسلم څخه وروسته خلیفه ګانو هم د جنګ (جهاد)، کنټرول (اسلام ته دعوت یا په اسلام کې ژوند تېرول) او معامله (اور بند) ته دوام ورکړ او دغه کار د اسلام چټکې ودې ته لاره هواره کړه.

له همدې امله، مسلمانان باید له چین سره د امریکا په اړیکو کې د جنګ یا اوربند په معامله کې د بې طرفه ننداره چیانو په توګه پاتې نشي. بلکي، مسلمانان باید د چین او امریکا تر منځ اړيکې په احتیاط سره تعقیب کړي، ترڅو د اعظمي تاوتریخوالي اټکل وکړي او له دغه فرصت څخه استفاده وکړي، څو دویم راشده خلافت بیا تاسیس کړي. وروسته له هغه رسول صلی الله علیه وسلم به جدي ډول په لټه کې و، چې د رومیانو او فارسیانو ترمنځ جګړه هغه مهال وشوه، چې په مدینه کې یې اسلامي دولت تاسیس کړ.

د حزب التحریر مرکزي مطبوعاتي دفتر لپاره

لیکوال: عبدالمجید بهاتي

ماخذونه:

1. Reuters, (2021).  Quad leaders press for free Indo-Pacific, with wary eye on China. Reuters. Available at: https://www.reuters.com/world/china/quad-leaders-meet-white-house-amid-shared-china-concerns-2021-09-24/

[2] Economic Times News, (2021). China says it firmly opposes Quad alliance as it adheres to Cold War mentality. Economic Times News. Available at: https://economictimes.indiatimes.com/news/international/world-news/china-says-it-firmly-opposes-quad-alliance-as-it-adheres-to-cold-war-mentality/articleshow/81692933.cms

[3] BBC, (2021). Aukus: UK, US and Australia launch pact to counter China. BBC, Available at: https://www.bbc.com/news/world-58564837

[4] Luce, E. (2021). A US-China clash is not unthinkable. Financial Times, Available at: https://www.ft.com/content/b3d41138-7dab-4a7f-9ed5-7b5ec7baf985

[5] Brands, H. and Beckley, M. (2021). The End of China's Rise: Beijing Is Running Out of Time to Remake the World. Foreign Affairs. 100(6).Available at: https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2021-10-01/end-chinas-rise.

[6] Larson, D. (2021) The Return of Containment: What the Cold War policy means for our current moment. Foreign Policy, Available at: https://foreignpolicy.com/2021/01/15/containment-russia-china-kennan-today/

[7, 8] Ikenberry, J. (2014). The Rise of China and the Future of Liberal World. Chathamhouse. Available at:https://www.chathamhouse.org/sites/default/files/field/field_document/20140507RiseofChina.pdf

[9] Kennan, G. (2020) Memoirs 1925-1950. Plunkett Lake Press.

په هند پاسفیک کې د وسلو ګړندۍ سیالي روانه ده، ځکه چین اوس د AUKUS او Quad  نوې امنیتي هڅې د خپل ځان د قدرت او نفوذ مهار ګڼي.

دا سیمه د نړۍ د نورو سیمو په پرتله ګړندۍ په وسلو سمبالیږي، ځکه چې چین په لویه کچه خپل دفاعي ځواک عصري کوي. په لندن کې د ستراتیژیکو مطالعاتو نړیوال انسټیټیوټ او د سټاکهلم سولې نړیوال څېړنیز انسټیټیوټ وروستۍ څېړنې ښيي، چې په هند پاسفیک کې په پوځې لګښتونو کې هېڅ ډول کمی نه دی راغلی. په داسې حال کې چې د کورونا وبا هم وه. د سټاکهلم سولې نړیوال څېړنیز انسټیټیوټ څېړنه ښیې، چې تېره لسیزه په هند پاسقیک کې 47 سلنه د دفاعي ځواک په لګښتونو کې ډېروالی راغلی، چې مشري يې چین او هند کوي.

د QUAD او AUKUS تړونونه، د دې لپاره دي چې په هند پاسفیک کې د چین ګړندي دفاعي ځواکمنیدو مخنیوی وکړي او په سیمه کې توازن رامنځ ته شي. د سټاکهلم سولې نړیوال څېړنیز انسټیټیوټ څېړنې څرګندوي چې په 2020م، آسیا کې 528 میلیارده ډالره پوځي لګښتونه راغلي، چې 62 سلنه يې چین او هند ترسره کړي. د ستراتیژیکو مطالعاتو نړیوال انسټیټیوټ جاپان او استرالیا هغه هېوادونه بولي، چې د چین پر وړاندې خپل پوځي لګښتونه ډېروي. د مثال په توګه، توکيو، 50 میلیارده ډالره له 2022-2023م پوځي لګښت ورکوي. د استرالیا دفاعي لګښت له 2021-2022م پورې 44.6 میلیارده استرالیايي ډالره، چې 2 سلنه ډېر له کورني ناخالص تولید څخه دي او په راتلونکي کې د نور زیاتوالي پلانونه او اټکل هم شته.

دا ټول پوځي لګښتونه د دې سیمې حیاتي ارزښت څرګندوي. سویلي چین سمندرګی نن ورځ یو استراتیژیک جیوپولیټیکل سیمه ده. سمندرګی د لویو ځواکونو د جګړې ډګر ګرځېدلی. د بیلګې په توګه؛ امریکا او چین هغه سیمې دي، چې ختیځ او سویل ختیځ آسیا هېوادونو د ځواک محور سره یوځای کوي. د سویلي چین سمندرګی په تېرو دو لسیزو کې یوه تر ټولو ګرمو مسئلو څخه ده، چې د هېوادونو سمندري پولو شخړو او ځمکنیو لانجو لاندې ده.

چین او امریکا له نړیوال سمندري قانون څخه سترګې پټوي، خو په سیمه کې د سمندري امنیت په راوستلو کې غوره عمل کوي. مالیزیا، اندونیزیا او برونای دارالاسلام د سویلي چین سمندرګي په شاوخوا کې د اسلامي هېوادونو استازو په توګه، د چین یرغل او د امریکا غبرګون په ځواب کې هېڅ نه شي کولی. نوموړي درې هېوادونه تر اوسه د سمندري پولو تخنیکي موضوعات، اقتصادي کمزورتیا او د چین او امریکا پر وړاندې له سیاسي تسلیمۍ سره لاس او ګرېوان دي، له دې دواړو هېوادونو څخه ډېر شاته پاته سمندري دفاعي سیستم لري.

د بېلابېلو تړونونو ترمنځ لکه AUKUS  ، QUAD او نور... چې د دې سیمې مهار لپاره د زبرځواکونو لخوا رهبري کېږي، موږ باید فکر کولو ته اړباسي: ددې سیمې اسلامي ملتونه څه کوي؟ ولې کمزوري تل په اسلامي هېوادونو کې شتون لري؟ ولې موږ د کفري هېوادونو زبرځواکونو د نندارې ننداره‌کوونکي یو چې په تېر تاریخ کې د مسلمانانو پر وړاندې د جګړې او ظلم تور داغ لري؟ دا په داسې حال کې ده چې تاریخ د مسلمانانو ډېر سمندري زرینې لاسته راوړنې ثبت کړي. یوه له لومړنیو لاسته راوړنو څخه په 53 هـ کال، د روژې په میاشت کې د اسلام سمندري پلار(د اسلامي سمندري ځواک بنسټګر) – خلیفه معاویه – د مدیترانې په سمندر کې د روډز ټاپو فتحه وه. روډز ټاپو د ډوډکانس ټاپوکانو تر ټولو ستر ټاپو او شرقی ترین ټاپو د یونان[اوسمهال په اژه سمندر کې].

د سویلي چین سمندرګي موقعیت د مدیترانې سمندر موقعیت سره په منځنیو پیړیو کې ورته والی لري. دواړه موقعیتونه د خپل وخت لویو قدرتونو د سیالۍ حیاتي ډګرونه دي. په مدیترانې سمندر کې په منځنیو پيړیو کې لوی ځواکونه اسلام، بیزانس او لاتین وو. نو د هغه وخت او نن ورځې توپېر په سویلي چین سمندرګي کې څه دی؟ څرګنده ده چې ډېر توپیر لري. په هغه وخت کې مسلمانان د اسلامي خلافت تر رهبرۍ لاندې ژوند کوي، چې د مدیترانې مهار او واکمنۍ لپاره سمندري لیدلوری په کلکه شتون درلود. نن ورځ، ټوله اسلامي نړۍ واک نه لري. دا حالت د اسلامي دولت د نشتون له امله دی، چې په 1924م کې د عثماني خلافت له ړنګېدو سره سم مسلمانان د ملت‌پالنې پر اساس ټوټې شول او همدارنګه د ډیموکراتیک کپټالیزم واک دی، چې نن ورځ په نړیوال نظم بدل شوی دی.

اسلامي سمندري لرلید وروسته د اسلام بهرني سیاست پر اساس چې دعوت او جهاد دی دوام پیداکړ. د مسلمانانو بیړه ییز ځواک په لوی او بریالي ځواک بدل شو. تر ټولو لوړ ځواک د عثماني امپراطورۍ په وخت کې و. په مسلمانانو کې سمندري مجاهدینو شتون درلود، چې یوازې يې نامه د اسلام دښمنان وېرول. هغوی حیدرالدین بارباروسا، حسن خیرالدین، کیلیج علی، پیری ریس، حسن توثي، زاګانوس پاشا او تورګوت ریس وو. د اسلامي جهاد تر بیرغ لاندې اسلامي دعوت په ټوله مدیترانه کې خپور شو، دا ستراتیژي ان د معاویه بن ابوسفیان له وخته چمتو شوې وه. د معاویه بیړیو پرمختګ په مدیترانې سمندر اغېزه درلوده، چې د اسلام سمندري ځواک يې د روم ختیځې امپراطورۍ ته په ګواښ بدل کړ. د معاویه په دوران کې، اسلامي پوځونو د قسطنطنیې نیولو لپاره عملیات ترسره کړل. معاویه وتوانید ځان د سمندري لوبغاړو په توګه وپیژني، نه یوازی د ننداره‌کوونکي په توګه لکه د نن ورځې مسلمان چارواکي.

د دې وخت رارسېدلی چې د سویلي چین سمندرګي شاوخوا مسلمان چارواکي اسلامي لرلید بیا خپل کړي، چې د اسلامي قوانینو په پلي کولو سره خپلې تسلیم شوې ځمکې او سمندرونه له کفر څخه خپلواکې کړي. دا هغه لرلید دی چې د اېمان، جهاد او تقوا هڅونه يې بنسټ جوړوي، نه حرص او اقتصادي استعمار لکه نن ورځ چې پیښیږي. په اقیانوس کې د جهاد فضلیت د رسول الله صلی الله علیه وسلم له احادیثو څخه یاد کړئ:

 «أَوَّلُ جَيْشٍ مِنْ أُمَّتِي يَغْزُونَ الْبَحْرَ قَدْ أَوْجَبُوا» [صحیح بخاری – 2924]

ژباړه: زما له پیروانو څخه به لومړۍ ډله، چې جنت ورکول کېږي، هغه یې چې بحري سفر يې کړی وي.

«غَزْوَةٌ فِي الْبَحْرِ خَيْرٌ مِنْ عَشْرِ غَزَوَاتٍ فِي الْبَرِّ، وَمَنْ أَجَازَ الْبَحْرَ فَكَأَنَّمَا أَجَازَ الأَوْدِيَةَ كُلَّهَا، وَالْمَائِدُ فِيهِ كَالْمُتَشَحِّطِ فِي دَمِهِ فِي سَبِيلِ اللَّهِ سُبْحَانَهُ»  [الحیکم:2634] او الطبرانی په المعجم الکبیر]

ژباړه: غزوه (په بحر کې) لس واره بهتره ده له (غزوه په ځمکه کې). او څوک چې سمندر ته لومړیتوب ورکړي، لکه ټولو درو ته چې يې لومړیتوب ورکړی وي.  څوک چې په بحري ناروغۍ اخته کېږي هغه ټپې ته ورته دي چې د الله تعالی په لار کې يې وینه تویې کړي.

د حزب التحریر مرکزي مطبوعاتي دفتر ته

لیکوال: حامد بن احمد